KRÓLESTWO NIDERLANDÓW – referendum eurokonstytucyjne
data: 1 czerwca 2005 r.
pytanie: Czy jesteś za czy przeciw przyjęciu przez Niderlandy Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy? (Bent u voor of tegen instemming door Nederland met het Verdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa?)
WYNIKI:
frekwencja 62,8%
za 38,4%
przeciw 61,6%
W SKRÓCIE: najciekawsze w wyniku niniejszego referendum jest to, że Holendrzy postąpili wbrew przekonywaniom niemal całej klasy politycznej. Do głosowania na „nie” namawiały jedynie lewacy z Partii Socjalistycznej, skrajna prawica z Listy Pima Fortuyna i protestanccy fundamentaliści z Unii Chrześcijańskiej. Komentatorzy ocenili, że o ile Francja śmiertelnie zraniła europejską konstytucję, o tyle Holandia ją miłosiernie dobiła. Było to pierwsze w historii Holandii referendum. Decyzja nie jest wiążąca, może zostać odrzucona przez parlament, jednak premier Jan Peter Balkenende zapowiedział, że zaakceptuje werdykt wyborców. Dla eurosceptyków głosowanie na „nie” było głosowaniem przeciw rozszerzeniu Unii, przeciw wspólnej walucie. Swoje zrobiły także doniesienia o rasistowskim potraktowaniu holenderskich uczennic arabskiego pochodzenia przez polskich celników na granicy z Niemcami, o jakim przez kilka dni tuż przed plebiscytem rozpisywała się holenderska prasa.
KONFEDERACJA SZWAJCARSKA – referendum
data: 5 czerwca 2005 r.
WYNIKI:
zagadnienie 1: Uchwała związkowa z 17 grudnia 2004 r. o udzieleniu zgody i wprowadzeniu porozumień dwustronnych między Szwajcarią a UE w sprawie przystąpienia do stref Schengen i dublińskiej (Bundesbeschluss über die Genehmigung und die Umsetzung der bilateralen Abkommen zwischen der Schweiz und der EU über die Assoziierung an Schengen und an Dublin vom 17. Dezember 2004 / Arreté fédéral du 17 décembre 2004 portant approbation et mise en oeuvre des accords bilatéraqux d’association a l’Espace Schengen et a l’Espace Dublin / Decreto federale del 17 dicembre 2004 che approva e traspone nel diritto svizzero gli accordi bilaterali con l’UE per l’associazione della Svizzera di Schengen e Dublino)
frekwencja 56%
za 54,6%
przeciw 45,4%
zagadnienie 2: Ustawa związkowa z 18 czerwca 2004 r. o rejestracji związków partnerskich par tej samej płci (ustawa o partnerstwie) [Bundesgesetz über die eingetrangene Partnerschaft gleichgeschlechtlicher Paare (Partnerschaftsgesetz, PartG) vom 18. Juni 2004 / Loi fédérale du 18 juin 2004 sur le partenariat enregistré entre personnes du meme sexe (loi sur le partenariat, LPart) / Legge federale del 18 giugno 2004 sull’unione domestica registrata di coppie omosessuali (legge sull’unione domestica registrata, LUD)]
frekwencja 55,7%
za 58,03%
przeciw 41,97%
W SKRÓCIE: Szwajcaria podjęła dwie przełomowe decyzje. Referendum przebiegło trochę niezauważone w polskich mediach, a szkoda… Po pierwsze Szwajcarzy przyjęli traktat z Schengen. Oznacza to, że obywatele Konfederacji będą mogli przemieszczać się przez Europę bez kontroli granicznych. Szwajcaria będzie w pełni korzystać z dobrodziejstw traktatu prawdopodobnie od 2007 r. – podobnie, jak Polska. Rząd obiecuje, że dalsze pogłębianie współpracy z Brukselą nie oznacza chęci wstąpienia do Wspólnoty, jednak złożony przed laty wniosek o akcesję nadal jest jedynie zawieszony, a nie wycofany. Zdecydowanie za Schengen głosowali zwłaszcza wyborcy francuskojęzyczni. Obywatele posługujący się językiem niemieckim, a zwłaszcza włoskim znacznie chłonniej przyjmowali argumenty prawicy o zalewie emigrantów. Drugim przyjętym prawem była ustawa o legalizacji związków homoseksualnych. Pary tej samej płci będą miały prawa i obowiązki zbliżone do par heteroseksualnych, z wyjątkiem możliwości adopcji dzieci. Tutaj zdecydowanie przeciw byli jedynie mieszkańcy południowych, głównie włoskojęzycznych kantonów. Jak podaje Międzynarodowe Stowarzyszenie Gejów i Lesbijek Szwajcaria jest pierwszym krajem, w którym związki partnerskie zostały zatwierdzone przez cały naród, a czternastym, który przyjął podobną ustawę.
REPUBLIKA CZADU – referendum
data: 6 czerwca 2005 r.
zagadnienie: poprawki w konstytucji, które znoszą limit kadencji prezydenta (obecnie dwie) oraz limit wieku 70 lat dla kandydatów na ten urząd, zastępują Senat Izbą Ekonomiczno-Społeczno-Kulturalną oraz dają prezydentowi prerogatywy wprowadzania zmian w konstytucji
WYNIKI:
frekwencja 71%
tak 77,8%
nie 22,2%
W SKRÓCIE: pełniący funkcję prezydenta Czadu Idriss Déby zapewnił sobie możliwość kontynuowania rozpoczętego zwycięskim puczem w 1990 r. przewodzenia ten środkowoafrykańskiej republice. W 1996 r. wygrał pierwsze w historii kraju wielopartyjne wybory (43,8% w I i 69,1% w II turze); wyczynu tego dokonał powtórnie w 2001 r. (63,2% poparcia). Rok po drugich wyborach przetrwał próbę puczu. Opozycja wezwała do zbojkotowania głosowania i jak podają niezależni komentatorzy wielu obywateli jej posłuchało. Oficjalne wyniki oczywiście nie potwierdziły zdania opozycji.
REPUBLIKA WĘGIERSKA – wybory prezydenckie
data: 6-7 czerwca 2005 r.
do obsadzenia: urząd Prezydenta państwa na 5-letnią kadencję; wyboru dokonuje 386-osobowe Zgromadzenie Narodowe (Országgyulés); w II pierwszych turach obowiązuje większość 3/4, potem wystarczy zwykła większość głosów
WYNIKI (kolejno I, II i III tura):
frekwencja 96,11% (371 głosów) w I i II turze; 95,34% (368 głosów) w III turze
László Sólyom (Sojusz Młodych Demokratów – Węgierska Partia Obywatelska / Węgierskie Forum Demokratyczne) 3,5% (13 głosów); 49,87% (185 głosów); 50,27% (185 głosów)
Katalin Szili (Węgierska Partia Socjalistyczna) 49,33% (183 głosy); 47,98% (178 głosów); 49,46% (182 głosy)
wstrzymało się od głosu 47,17% (175 głosów); 2,16% (8 głosów); 0,27% (1 głos)
W SKRÓCIE: wybór doktora prawa, byłego przewodniczącego Trybunału Konstytucyjnego László Sólyoma to cios dla rządzącej koalicji socjalistyczno-liberalnej. Liberałowie z SzDSz nie wzięli ostatecznie udziału w głosowaniu, czym pogrzebali szanse Katalin Szili. Może to oznaczać kres współpracy postkomunistów z 20-osobową frakcją liberalną. Najciekawsze, że nie do końca jasne są motywy, dla jakich liberałowie nie poparli kandydatury pani Szili. Komentatorzy mówią o jej komunistycznej przeszłości oraz słabej znajomości języków obcych. Jej kontrkandydat jest uznanym prawnikiem, dawniej pracującym także zagranicą, poza tym w latach 80. działał w ekologicznej (sprzeciwiał się m.in. budowie zapory wodnej Gabčikovo/Nagymáros), a potem demokratycznej opozycji. Jako przewodniczący Trybunału Konstytucyjnego dał się poznać jako silna osobowość, która bardzo wzmocniła rolę TK w życiu politycznym Węgier. Nie wahał się podejmować dezycje nie do końca zgodne z partią, która na to stanowisko go wytypowała. W tych wyborach wystąpił jako kandydat opozycyjnej, prawicowej koalicji. FIDESZ w I turze wstrzymała się od głosu, chcąc zobaczyć, na ile głosów może liczyć później. Manewr się powiódł. László Sólyom obejmie funkcję prezydenta Węgier (pozbawioną zresztą znaczących prerogatyw) 5 sierpnia. Będzie pierwszym prezydentem wytypowanym przez FIDESZ. Dotychczasowy prezydent, Ferenc Mádl, zrezygnował z ubiegania się o reelekcję.
REPUBLIKA WŁOSKA – referendum
data: 12-13 czerwca 2005 r.
WYNIKI:
zagadnienie 1 (zezwolenie na użycie materiału genetycznego niepochodzącego od żadnego z rodziców):
frekwencja 25,6%
tak 88%
nie 12%
zagadnienie 2 (zezwolenie na badania na wyodrębnionych z embrionów komórkach macierzystych):
frekwencja 25,6%
tak 88,8%
nie 11,2%
zagadnienie 3 (zezwolenie na zamrażanie niewykorzystanych w zapłodnieniu embrionów):
frekwencja 25,5%
tak 87,7%
nie 12,3%
zagadnienie 4 (dotyczące praw embriona):
frekwencja 25,5%
tak 77,4%
nie 22,6%
W SKRÓCIE: wyniki referendum nie są wiążące – Włosi wybrali spędzenie upalnego weekendu poza domem. Do bojkotu namawiał także Kościół katolicki, zaś część członków rządu z premierem Silvio Berlusconim na czele nie poparła go zbyt wyraźnie. Pytania referendalne były postawione w sposób rozwlekły i niezrozumiały dla nikogo bez wykształcenia medycznego. Temperatura dyskusji podniosła się zaś przez zaangażowanie kleru, dla którego był to sprawdzian wpływu na społeczeństwo. Dotychczasowa ustawa należała do najbardziej restrykcyjnych na świecie. Zakazywała wszelkich działań, wyszczególnionych w pytaniach 1-3 oraz praktycznie zrównywała prawa embriona z prawami jego matki. Przywódca walczących o liberalizację ustawy Marco Cappato argumentował, że zwłaszcza zakaz badań na komórkach macierzystych jest szkodliwy dla postępu naukowego, bowiem blokuje przede wszystkim badania nad leczeniem wielu dotychczas nieuleczalnych chorób. Po drugiej stronie barykady stanęli zwłaszcza przewodniczący episkopatu Włoch Camillo kard. Ruini, a nawet prymas Włoch papież Benedykt XVI. Cappato oskarżył wówczas Kościół o działanie a la partia polityczna, co w sytuacji, gdy otrzymuje pieniądze z budżetu państwa nie powinno mieć miejsca. Przeciwnicy liberalizacji twierdzili zaś, że sprawa życia embrionów to kwestia przede wszystkim etyczna, a nie religijna. Podział na zwolenników i przeciwników referendum przebiegł w poprzek tradycyjnych podziałów politycznych – „za” były głównie kobiety – od wnuczki Benito Alessandry Mussolini po żonę premiera Veronikę Lario. Najwięcej burzy wzbudziła zaś decyzja skrajnie prawicowego wicepremiera Gianfranco Finiego o poparciu zmian w ustawie.
REPUBLIKA BUŁGARII – wybory parlamentarne
data: 19 czerwca 2005 r.
do obsadzenia: 240 miejsc w Zgromadzeniu Narodowym (Narodno Sobranie) na 4-letnią kadencję w ordynacji proporcjonalnej przy 4-proc. progu wyborczym
WYNIKI:
frekwencja 55,76%
Koalicja na rzecz Bułgarii – Bułgarska Partia Socjalistyczna, Partia Bułgarskich Socjaldemokratów, Ruch Polityczny – Socjaldemokraci, Ruch na rzecz Humanizmu Społecznego, Partia „Roma”, Komunistyczna Partia Bułgarii, Bułgarski Związek Chłopsko-Ludowy – Ałeksandâr Stambolijski, Zielona Partia Bułgarii (Koalicija za Bâlgarija – Bâłgarska Socialisticzeska Partija, Partija Bâłgarski Socialdemokrati, Politiczesko Dwiżenie – Sociałdemokraty, Dwiżenie za Sociałen Chumanizum, Partija „Roma”, Komunisticzeska Partija na Bâłgarija, Bâłgarski Zemedełski Naroden Sâjuz – Ałeksandâr Stambolijski, Zełena Partija na Bâłgarija; przywódca: Sergej Dmitriewicz Staniszew) 30,95% 82 mandaty
Narodowy Ruch Symeona Drugiego (Nacionałno Dwiżenie Simeon Wtori; Simeon Sakskoburggotski) 19,88%, 53 mandaty
Ruch na rzecz Praw i Wolności (Dwiżenie za Prawa i Swobodi; Achmed Demir Dogan) 12,81%, 34 mandaty
Koalicja „Atak” (Koalicija „Ataka”; Wołen Nikołow Siderow) 8,14% 21 mandatów
Zjednoczone Siły Demokratyczne – Związek Sił Demokratycznych, Partia Demokratyczna, Ruch „Dzień Jerzego”, Bułgarski Związek Chłopsko-Ludowy Towarzystwo Narodowe – Bułgarski Związek Chłopsko-Ludowy, Ruch na rzecz Modelu Równouprawnienia (Obedineni Demokraticzni Sili – Sâjuz na Demokraticznite Sili, Demokraticzeska Partija, Dwiżenie „Gergiowden”, Bâłgarski Zemedełski Naroden Sâjuz Nacionalno Sdrużenie – Bâłgarski Zemedełski Naroden Sâjuz, Dwiżenie za Rawnoprawen Modeł; Nadeżda Nikołowa Michajłowa) 7,68%, 20 mandatów
Demokraci na rzecz Silnej Bułgarii (Demokrati za Siłna Bâłgarija; Iwan Jordanow Kostow) 6,44% 17 mandatów
Związek Wolnych Demokratów, Bułgarski Związek Chłopsko-Ludowy – Związek Narodowy, Wewnątrzmacedońska Organizacja Rewolucyjna – Bułgarski Ruch Ludowy – Koalicja „Bułgarski Związek Ludowy” (Sâjuz na Swobodnite Demokrati, Bâłgarski Zemedełski Naroden Sâjuz – Naroden Sâjuz, Wnatreszno-Makedonska Rewołucionerna Organizacija – Bâłgarsko Nacionalno Dwiżenie – Koalicija „Bâłgarski Naroden Sâjuz”; Anastasija Georgiewa Mozer) 5,19%, 13 mandatów
do parlamentu nie weszły:
Nowy Czas (Nowoto Wreme; Emił Iliew Koszłukow) 2,95%
Koalicja Róży (Koalicija na Rozata; Dimo Dimow, Ałeksandâr Trifonow Tomow, Giuner Bechczet Tachir, Krâstio Iliew Petkow) 1,3%
Ruch Polityczny „Euroroma” (Politiczesko Dwiżenie „Ewroroma”; Cwetelin Canow Kânczew) 1,25%
Bułgarska Koalicja Chrześcijańska (Bâłgarska Christijanska Koalicija) 0,58%
Federacja Aktywnego Zjednoczenia Obywatelskiego (Federacija Aktiwno Grażdansko Obsztestwo; Kirił Marinow Wâtew) 0,5%
niezależni 0,35%
Zjednoczona Partia Emerytów w Bułgarii (Obedinena Partija na Pensionerite w Bâłgarija; Sawa Penczew Gârbuzanow) 0,35%
Narodowa Koalicja „Niech Żyje Bułgaria!” (Nacionałna Koalicija „Da Żiwej Bâłgarija!”; Weselin Christow Danow, Sławomir Draganow Cankow) 0,35%
Federacja Wolnego Biznesu – Związek Bułgarii (Federacija na Swobodnija Biznes – Sâjuz Bâłgarija; Jordan Władimirow Nakew, Płamen Nikołow Benniski, Weselin Najdenow Mareszki, Rusi Dinew Kurtłakow) 0,33%
Ruch „Naprzód Bułgario” (Dwiżenie „Napred Bâłgarija”) 0,28%
Koalicja „Dostojna Bułgaria” (Koalicija „Dostojna Bâłgarija”; Benczo Georgiew Benczew, Nasko Stefano Gelimeczew, Łozan Georgiew Stoimenow, Georgi Jordanow Zachariew) 0,23%
Związek Godności Narodowej „Granit” (Sâjuz na Nacionałnoto Dostojnstwo „Granit”; Rumen Ałeksandrow Łeonidow) 0,16%
Izba Ekspertów (Kamara na Ekspertitel; Rosica Nankowa Złatanowa) 0,1%
Partia Wolnych Demokratów (Partija na Swobodnite Demokrati; Krum Christow Dukow) 0,06%
Kraj Ojczysty (Roden Kraj; Iwajło Drażew Atanasow) 0,06%
Ludowa Partia Chłopska „Nikoła Petkow” (Narodniaszka Zemedełska Partija „Nikoła Petkow”; Emił Dimitrow Temełkow) 0,05%
W SKRÓCIE: w porównaniu z poprzednimi wyborami ponad połowę mandatów utracił rządzący ruch byłego cara Symeona II NDSW. O połowę zwiększyła się zaś ilość miejsc jego współkoalicjanta, zrzeszającego liberalnie nastawionych Turków DPS. W efekcie wytworzyła się bardzo ciekawa sytuacja – lewicowa koalicja KB, która wygrała wybory, zdobyła zaledwie 1/3 mandatów i nie bardzo widać, z kim socjaldemokraci i komuniści mieliby stworzyć ewentualne koalicje. W Zgromadzeniu Narodowym pojawiły się za to dwa całkiem nowe ugrupowania: narodowa KA, chadecko-chłopska BNS i konserwatywna DSB. Najbardziej prawdopodobna wydaje się zatem szeroka centroprawicowa koalicja, skupiona wokół Simeona Sakskoburggotskiego. Konstytucja Bułgarii mówi, że najpopularniejsza w wyborach partia (KB) ma 7 dni na sformowanie rządu. Potem inicjatywa należy do drugiej partii (NDSW). Jeśli to się nie powiedzie prezydent (Georgi Pârwanow z KB) może powołać tymczasowy gabinet i rozpisać w ciągu 60 dni nowe wybory. Za kadencji nowego premiera Bułgaria stanie się członkiem Unii Europejskiej. W rankingu Freedom House Bułgarom brakuje 0,5 pkt do osiągnięcia noty marzeń. Jeszcze w zeszłym roku notę 1,5 miała Polska.
REPUBLIKA GWINEI-BISSAU – I tura wyborów prezydenckich
data: 19 czerwca 2005 r.
do obsadzenia: urząd Prezydenta kraju na 5-letnią kadencję
WYNIKI:
frekwencja 87,3%
do II tury weszli:
Malam Bacai Sanhá (Afrykańska Partia Niepodległości Gwinei i Zielonego Przylądka) 35,45%
João Bernardo Vieira 28,87%
po I turze odpadli:
Kumba Ialá (Partia Odnowienia Społecznego) 25%
Francisco José Fadul (Zjednoczona Partia Socjaldemokratyczna) 2,85%
Aregado Mantenque Té (Partia Pracy) 2,02%
Mamadú Iaia Djaló 1,59%
Mário Lopes da Rosa 1,09%
Idrissa Djaló (Partia Jedności Narodowej) 0,81%
Adelino Mano Queta 0,63%
Faustino Fudut Imbali (Partia Manifestu Ludu) 0,52%
Paulino Empossa Ié 0,5%
Antonieta Rosa Gomes (Gwinejskie Forum Obywatelskie – Socjaldemokracja) 0,37%
João Tátis Sá (Gwinejska Partia Ludowa) 0,31%
W SKRÓCIE: jeszcze przed wyborami komisja wyborcza uniemożliwiła kandydowanie byłemu premierowi Francisco Fadulowi, ponieważ jego ojciec jest obywatelem Syrii. Do II rundy przeszli przywódca puczu z 1980 r. i głowa państwa aż do 1999 r. João Vieira oraz reprezentant jedynej legalnej do 1991 r. partii, która wywalczyła w 1974 r. niepodległość Gwinei-Bissau (a także Zielonego Przylądka – innej dawnej portugalskiej kolonii) Malam Sanhá. Odpadł prezydent Kumba Ialá (2000-03), którego odsunął od władzy pucz 2003 r. Ialá oprotestował rezultat oficjalny. Dogrywka – 24 lipca. Gwinea-Bissau otrzymała od Freedom House notę 4 – przeciętną, ale nie najgorszą. Więcej o puczu w Gwinei-Bissau, który wyniósł do władzy Kumbę Ialę można przeczytać w artykule z 2 grudnia 2003 r. pt. Dramat w sercu Afryki.
REPUBLIKA GÓRSKIEGO KARABACHU (państwo nieuznawane przez resztę świata, poza Armenią) – wybory parlamentarne
data: 19 czerwca 2005 r.
do obsadzenia: 33 miejsca w Zgromadzeniu Narodowym (Azgajin Żoghow) na 5-letnią kadencję w ordynacji mieszanej – 22 mandaty są obsadzane w okręgach jednomandatowych, reszta – w ordynacji proporcjonalnej
WYNIKI:
frekwencja 73,6%
Demokratyczna Partia Górskiego Karabachu (Arcachi Demokratakan Kusakcutiun; przywódca: Aszot Ghoulian) 37,6%, 12 mandatów
Wolna Ojczyzna (Azat Hajrenik; Rudik Hiusnunc) 26,7%, 10 mandatów
niezależni 8 mandatów
Ormiańska Rewolucyjna Federacja Dasznaków – Ruch 88 (Haj Heghapochakan Dasznakcutiun – Miutiun 88; Armen Sargsian) 24,4%, 3 mandaty
do parlamentu nie weszły:
Komunistyczna Partia Republiki Górskiego Karabachu (Arcachi Komunistakan Kusakcutiun; Grant Melkumian) 4%
Odrodzenie Moralne (Barojakan Weracnund; Murad Petrosian) 3,6%
Nasz Dom – Armenia (Mer Tun’ Hajastan; Ararat Petrosian) 2,1%
Sprawiedliwość Społeczna (Karen Ohandżanian) 1,3%
W SKRÓCIE: Górski Karabach to zamieszkała przez Ormian enklawa na terytorium Azerbejdżanu. W 1991 r. oderwał się od niego i de facto stanowi niezależne, demokratyczne i wolnorynkowe państwo, które od końca wojny domowej w 1994 r. stara się budować własny byt, marząc o połączeniu z Armenią. Obecny prezydent Armenii w latach 1994-97 władał właśnie Karabachem. W tegorocznych wyborach parlamentarnych najwięcej mandatów zdobyła ADK, popierająca dotychczasowy rząd centrolewica. Tuż za nią uplasowała się centroprawicowa AH, zaś do parlamentu weszli jeszcze posłowie koalicji HHD-M88, którego celem jest doprowadzenie do powstania unii Ormian z Armenii, Karabachu i diaspory. Freedom House ocenia sytuację w Karabachu na 5 w 7-stopniowej skali. Mogło być lepiej, choć spośród czterech secesjonistycznych państewek na terenach dawnego Związku Radzieckiego (obok Abchazji, Naddniestrza i Osetii Południowej) i tak jest to najlepszy wynik.
ISLAMSKA REPUBLIKA IRANU – wybory prezydenckie
data: 17 i 24 czerwca 2005 r.
do obsadzenia: urząd Prezydenta państwa na 4-letnią kadencję
WYNIKI:
frekwencja 59% (63% w I turze)
Ali Akbar Hashemi Rafsanjani 61,6% (21,1% w I turze)
Mahmoud Ahmadinejad 35,9% (19,2% w I turze)
do II tury nie przeszli:
Mehdi Karrubi 17,4%
Mohammad Baqer Qalibaf 13,9%
Mostafa Moin 13,7%
Ali Larijani 5,9%
Mohsen Mehr Alizade 4,4%
W SKRÓCIE: wszyscy kandydaci na prezydenta musieli zostać zatwierdzeni przez Radę Strażników, skupiającą sześciu duchownych i sześciu specjalistów od szarijatu, mogących też odrzucić każdy akt prawny parlamentu. Właśnie Rada Strażników odrzuciła przytłaczającą większość kandydatur (chętnych na urząd prezydenta było przeszło tysiąc) – w tym wszystkie kobiety. W Iranie prezydent jest jedynie szefem rządu, zaś głową państwa jest rahbar (przywódca), którym od 1989 r. dożywotnio jest ajatollah Ali Khamenei. Iran ostatnio wznowił swój program atomowy, co poskutkowało wzrostem napięcia na liniach Waszyngton- i Bruksela-Teheran. Jednocześnie wzmogło nastroje antyzachodnie w Iranie, co doprowadziło to pokonania w II turze umiarkowanego reformisty i byłego prezydenta kraju Alego Rafsanjaniego przez ultrakonserwatywnego burmistrza Teheranu Mahmouda Ahmadinejaba. Dla Iranu oznacza to zastopowanie reform oraz może skutkować destabilizacją w regionie – prezydent-elekt został oskarżony przez Waszyngton o to, że po rewolucji islamskiej w 1979 r. dowodził uwięzieniem Amerykanów w ambasadzie USA w Teheranie. W Iranie demokracja kwitnie – ale w ramach wyznaczonych przez kler. Stąd niska nota w rankingu Freedom House – 6 w skali 7-stopniowej, na równi z Białorusią i Chinami.
Wyniki czerwcowych wyborów parlamentarnych w Libanie podamy Państwu w kolejnym, lipcowym wydaniu Kroniki wyborczej.
KALENDARIUM:
ANDORA: 3 czerwca zaprzysiężono gabinet Alberta Pintata Santolarii: Ferran Mirapeix (finanse), Juli Minoves Triquell (MSZ), Josep Maria Cabanes (MSW).
AUSTRALIA: wyniki wyborów parlamentarnych na Terytorium Północnym 18 czerwca: Australijska Partia Pracy 52,8% (19 miejsc), Krajowa Partia Liberalna 34,7% (4 miejsca), niezależni 8,3% (2 miejsca); frekwencja 66,2%. 22 czerwca wicepremier Australii John Anderson ogłosił swoją dymisję, która ma wejść w życie w połowie lipca.
AZERBEJDŻAN: 19 czerwca w wyborach parlamentarnych w nieuznawanym Górskim Karabachu zwyciężyli demokraci.
BOLIWIA: 9 czerwca Kongres zatwierdził podanie się do dymisji prezydenta Carlosa Mesy. Przewodniczący obu izb parlamentu zrezygnowali z przejęcia urzędu, a zatem tymczasowym prezydentem został trzeci w kolejce prezydent Sądu Najwyższego Eduardo Rodríguez. Nowy prezydent podał 14 czerwca skład swego rządu: Armando Loaiza (MSZ), Gonzalo Méndez (obrona), Gustavo Ávila (MSW), Luis Carlos Jemio (finanse).
BOŚNIA I HERCEGOWINA: 7 czerwca premier Adnan Terzić zatwierdził po sześciu miesiącach zwłoki dymisję szefa dyplomacji Mladena Ivanića. 28 czerwca Ivo Miro Jović objął przewodnictwo Prezydium republiki.
BUŁGARIA: wybory parlamentarne 25 czerwca wygrała lewicowa koalicja.
CHINY: 1 czerwca Henry Tang rozpoczął pełnienie obowiązków naczelnika wykonawczego po tym, jak Rada Państwowa zatwierdziła rezygnację Donalda Tsanga.
CZAD: referendum 6 czerwca zwiększyło znacznie uprawnienia prezydenta oraz zniosło Senat.
FRANCJA: 2 czerwca premier Dominique de Villepin przedstawił skład rządu: Philippe Douste-Blazy (MSZ), Nicolas Sarkozy (MSW), Michele Alliot-Marie (obrona), Thierry Breton (finanse). Rząd otrzymał wotum zaufania od obu izb parlamentu 8 i 9 czerwca. 29 czerwca prefektem Reunionu został mianowany Laurent Cayrel. Obejmie on ten urząd na początku lipca.
GAMBIA: 15 czerwca Alieu Ngum został ministrem finansów.
GRECJA: 12 czerwca premier Kostas Karamanlis wygrał 165:120 głosowanie nad wnioskiem o wotum zaufania.
GRUZJA: 29 czerwca do dymisji podał się minister finansów Walerij Czeczelaszwili. Następnego dnia zastąpił go Aleksi Aleksiszwili.
GUJANA: 21 czerwca Gail Teixeira został szefem MSW.
GWINEA-BISSAU: 19 czerwca do II tury wyborów prezydenckich przeszli Malam Bacai Sanhá i João Bernardo Vieira.
HAITI: 22 czerwca Paul Gustave Magloire został szefem MSW.
HISZPANIA: wyniki wyborów 19 czerwca w Galicji: Partia Ludowa 44,9% (37 miejsc), Hiszpańska Socjalistyczna Partia Pracujących 32,5% (25 miejsc), Nacjonalistyczny Blok Galicji 19,6% (13 miejsc); frekwencja 68,1%. 23 czerwca stosunkiem głosów 34:33 Juan José Ibarretxe utrzymał stanowisko premiera Kraju Basków. Jego konkurentem był Patxi López.
HOLANDIA: 1 czerwca Holendrzy odrzucili w referendum eurokonstytucję.
INDIE: 6 czerwca Pratapsing Rane został ministrem naczelnym stanu Goa.
IRAK: 12 czerwca kurdyjski parlament jednogłośnie wybrał na prezydenta regionu autonomicznego Massouda Barzaniego. 14 czerwca premier Ibrahim al-Jaafari wygrał głosowanie nad wnioskiem o wotum zaufania.
IRAN: 17 czerwca do II tury wyborów prezydenckich przeszli Ali Akbar Hashemi Rafsanjani i Mahmoud Ahmedinajed. Ostatecznie wygrał ten drugi.
JORDANIA: 16 czerwca minister finansów Bassem Awadallah podał się do dymisji.
KIRGIZJA: 20 czerwca premier Kurmanbiek Bakijew i wicepremier Fieliks Kułow zawiesili swoje obowiązki. Funkcję premiera będzie pełnił II wicepremier Miedietbiek Kierimkułow.
KOREA POŁUDNIOWA: minister obrony Yoon Kwang-ung złożył 22 czerwca dymisję, jednak została ona odrzucona przez prezydenta Roh Moo-hyuna.
LIBAN: 5 czerwca w II rundzie wyborów parlamentarnych (Liban południowy) zwyciężyła szyicka koalicja Hezbollah-Amal. W III rundzie, przeprowadzonej 12 czerwca w prowincjach Góra Liban i Dolina Bekaa, zwyciężyli kandydaci firmowani przez Michela Aouna. IV rundę – w północnym Libanie – 19 czerwca wygrali kandydaci niezależni. 30 czerwca prezydent Émile Lahoud desygnował Fouada Siniorę na nowego premiera.
MEKSYK: 1 czerwca do dymisji podał się mający prezydenckie plany szef MSW Santiago Creel. Jego następcą został następnego dnia Carlos Abascal.
MONAKO: 1 czerwca Jean-Paul Proust został zaprzysiężony na ministra stanu.
MONGOLIA: 24 czerwca Nambaryn Enchbajar został zaprzysiężony na prezydenta.
NIEMCY: 22 czerwca Izba Krajowa Nadrenii Północnej – Westfalii wybrał Jürgena Rüttgersa na ministra-prezydenta.
PAPUA – NOWA GWINEA: 2 czerwca zakończyły się rozpoczęte 20 maja wybory na zbuntowanej do tej pory wyspie Bougainville. Wybrano prezydenta rządu autonomicznego (został nim Joseph Kabui z Ludowego Kongresu Bougainville) oraz 39 członków Izby Reprezentantów.
POŁUDNIOWA AFRYKA: 14 czerwca prezydent Thabo Mbeki zdymisjonował swojego zastępcę Jacoba Zumę. Wiceprezydentem RPA została 23 czerwca dotychczasowa minister minerałów i energetyki Phumzile Mlambo-Ngcuka.
ROSJA: 4 czerwca prezydent Władimir Putin nominował Aleksieja Czernyszewa na stanowisko gubernatora Obwodu Orenburskiego. 7 czerwca parlament Północnej Osetii – Alanii zatwierdził dymisję prezydenta Aleksandra Dzasochowa. Nowym szefem republiki został Tajmuraz Dzambiekowicz Mamsurow. Mamsurow mianował 9 czerwca na premiera Aleksandra Mierkułowa. 12 czerwca Putin nominował trzy dalsze głowy podmiotów Federacji – Władimir Czub został gubernatorem Obwodu Rostowskiego, Wiktor Masłow – Obwodu Smoleńskiego, zaś Murat Ziazikow – prezydentem Inguszetii. 30 czerwca inguski parlament zatwierdził Ibragima Małsagowa jako premiera republiki.
SRI LANKA: 19 czerwca do dymisji podał się minister naczelny Prowincji Zachodniej Reginald Cooray. 22 czerwca nowym szefem lokalnej administracji został Nandana Mendis.
SUDAN: 17 czerwca szef MSW Abdel-Rahim Hussein podał się do dymisji.
SYRIA: 6 czerwca do dymisji podał się wiceprezydent Abdul-Halim Khaddam.
SZWAJCARIA: 1 czerwca Mario Annoni został prezydentem rządu Berna, Willi Haag – naczelnikiem krajowym Sankt Gallen, zaś Roland Eberle – prezydentem rządu Turgowii. 5 czerwca wyborcy przyjęli wejście Szwajcarii do strefy Schengen oraz ustawę o związkach partnerskich.
ŚRODKOWA AFRYKA: 13 czerwca prezydent François Bozizé mianował na premiera Elie Dotégo. 19 czerwca Doté zaprezentował skład swego rządu: Jean-Paul Ngoupandé (MSZ), Théodore Dabanga (finanse), prezydent François Bozizé (obrona), Michel Sallé (MSW).
TOGO: 8 czerwca Edem Kodjo odebrał nominację na premiera. 20 czerwca przedstawił skład swego rządu: Zarifou Ayéva (MSZ), Kpatcha Gnassingbé (obrona), Payadowa Boukpessi (finanse), Katari Foli-Bazi (administracja terytorialna), płk Pitalouna-Ani Laokpessi (bezpieczeństwo).
WĘGRY: po dwóch nieudanych głosowaniach parlament wybrał 7 czerwca László Sólyoma na prezydenta kraju.
WŁOCHY: referendum 12-13 czerwca na temat sztucznego zapłodnienia upadło z powodu zbyt niskiej frekwencji.
WYSPY ŚWIĘTEGO TOMASZA I KSIĄŻĘCA: 2 czerwca do dymisji podał się premier Damião Vaz d’Almeida. 8 czerwca zaprzysiężono nowy rząd premier Marii do Carmo Silveiry. Większych zmian w składzie nie ma.
ORGANIZACJE MIĘDZYNARODOWE: 1 czerwca Amerykanin Paul Wolfowitz objął stanowisko prezydenta Banku Światowego. 26 czerwca Organizacja Narodów i Ludów Niereprezentowanych przyjęła irański Beludżystan i azerski Tałysz.
ZMARLI:
3 czerwca – Nzo Ekangaki (ur. 1934), sekretarz generalny Organizacji Jedności Afrykańskiej 15.06.1972-16.06.1974, reprezentujący Kamerun;
10 czerwca – John James Exon (ur. 1921), gubernator Nebraski (stan Stanów Zjednoczonych) 07.01.1971-03.01.1979, reprezentujący Partię Demokratyczną;
11 czerwca – gen. Vasco dos Santos Gonçalves, premier Portugalii 18.07.1974-19.09.1975, reprezentujący socjalistyczny Ruch Sił Zbrojnych;
18 czerwca – Isidro Morales Paúl (ur. 1932), minister spraw zagranicznych Wenezueli 1984-85;
22 czerwca – Sunder Singh Bhandari (ur. 1921), gubernator stanów Bihar 27.04.1998-15.03.1999 i Gudżarat (Indie) 18.03.1999-07.05.2003;
22 czerwca – Stanley Tillekeratne (ur. 1928?), gubernator Prowincji Środkowej (Sri Lanka) 1998-01.02.2000;
29 czerwca – Roeslan Abdulgani (ur. 1914), minister spraw zagranicznych Indonezji 1956-57.
źródła: AllAfrica.com, Central Intelligence Agency, Centrałna Izbiratełna Komisija (Bâłgarija), Centre for Public Opinion & Democracy, Cientralnaja izbiratielnaja komissija (Nagorno-karabachskaja riespublika), CNN, Consolato Generale d’Italia – New York, De Referendumcommissie (Nederlanden), Die Bundesbehörden der Schweizerischen Eidgenossenschaft / Les autorités fédérales de la Confédération Suisse / La autorita’ federali della Confederazione Svizzera, ElectionGuide, ElectionWorld, Freedom House, Gazeta Wyborcza, International Lesbian and Gay Association, Ministero dell’Interno (Italia), Rulers.org, The Budapest Sun, Wahlen.ch, Wikipedia, WorldStatesmen.org.
