Poniedziałek, 1 listopada
RADA BEZPIECZEŃSTWA: Początek amerykańskiego przewodnictwa
Wielka Brytania przekazała Stanom Zjednoczonym rotacyjne przewodnictwo Rady Bezpieczeństwa. W listopadzie obrady RB prowadzić będzie ambasador John C. Danforth, szef Misji USA przy ONZ w Nowym Jorku. On także podpisywać będzie wszystkie oficjalne dokumenty Rady.
W grudniu przewodnictwo przejmie Algieria.
ZGROMADZENIE OGÓLNE: Raport MAEA
Mohamed el-Baradei, szef Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, przedstawił Zgromadzeniu Ogólnemu doroczny raport z działalności swojej instytucji. Najostrzej skrytykowany został Iran. el-Baradei wezwał władze w Teheranie do zawieszenia swojego programu atomowego i wprowadzenia polityki pełnej przejrzystości w tej dziedzinie.
Sytuację w Korei Północnej szef MAEA określił mianem "poważnego wyzwania" i wyraził nadzieję, że kraj ten przyjmie ponownie układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (NPT). Jednocześnie wyraził zadowolenie z działań Libii, która wydaje się dotrzymywać swoich zobowiązań w sprawie wycofania się z programu atomowego.
Według el-Baradeja, MAEA oczekuje na wytyczne Rady Bezpieczeństwa, aby móc zabrać się za ostateczne wyjaśnienie kwestii ewentualnej broni masowego rażenia w Iraku.
HAGA: Miloszević może bronić się (prawie) sam
Międzynarodowy Trybunał d/s Zbrodni w byłej Jugosławii (ICTY) zezwolił odpowiadającemu przed nim Slobodanowi Miloszewiciowi na ponowne przejęcie roli własnego obrońcy. Jeśli jednak jego stan zdrowia będzie utrudniać mu prowadzenie obrony, będzie musiał zgodzić się na współpracę z dwoma obrońcami z urzędu, jakich przydzielił mu Trybunał.
Początkowo Steven Kay i Gillian Higgins mieli przejąć całość obrony Miloszewicza, ale ten w ostatnim tygodniu października odmówił współpracy z nimi.
Wtorek, 2 listopada
ZGROMADZENIE OGÓLNE: Annan prosi o pieniądze na bezpieczeństwo.
Sekretarz generalny ONZ Kofi Annan, występując przed Piątym Komitetem (odpowiedzialnym za sprawy administracji i budżetu) Zgromadzenia Ogólnego, poprosił o przyznanie dodatkowych 97 milionów dolarów na poprawę bezpieczeństwa pracowników ONZ.
Annan chciałby wzmocnić zabezpieczenia zarówno w nowojorskiej centrali ONZ, jak i w biurach Organizacji na całym świecie. Planuje także zmiany strukturalne: wszystkie dotychczasowe komórki Sekretariatu ONZ odpowiedzialne za bezpieczeństwo mają być połączone w jeden organ, Dyrekcję Bezpieczeństwa, której szefem będzie urzędnik w randze podsekretarza generalnego.
RADA BEZPIECZEŃSTWA: Potępienie zbrodni w Gwinei - Bissau
Przewodniczący Rady Bezpieczeństwa John Danforth (USA) potępił w swoim oświadczeniu, odczytanym podczas publicznego posiedzenia Rady, morderstwa, jakich dokonano ostatnio na wysokiej rangi dowódcach wojskowych w Gwinei - Bissau.
6 października w wyniku działań grupy zbuntowanych żołnierzy życie stracili szef sztabu oraz szef kadr armii Gwinei - Bissau. Przewodniczący, w imieniu Rady, wezwał wszystkie siły w kraju do dotrzymywania postanowień tamtejszej Karty Przejściowej, która ma obowiązywać do czasu wyborów prezydenckich, zaplanowanych na kwiecień 2005
PRAWA CZŁOWIEKA: Nowy specjalny sprawozdawca
Komisja Praw Człowieka ONZ mianowała panią Sigmę Hudę na stanowisko Specjalnego Sprawozdawcy d/s Przemytu Ludzi. Jej mandat dotyczy w szczególności kobiet i dzieci.
Sigma Huda pochodzi z Bangladeszu. Jest szefową tamtejszego stowarzyszenia kobiet - prawników, jak również czołową aktywistką ruchu obrony praw człowieka.
Rolą specjalnych sprawozdawców, których mandat może obejmować konkretny kraj lub też określoną dziedzinę praw człowieka, jest monitorowanie na bieżąco sytuacji oraz informowanie o niej organów ONZ, w szczególności Komisji Praw Człowieka. Ta z kolei może przekazać sprawę wyżej, do Rady Gospodarczo-Społecznej, sekretarza generalnego lub nawet Rady Bezpieczeństwa.
Środa, 3 listopada
AFGANISTAN: Potwierdzenie zwycięstwa Karzaja
JEMB, złożony z Afgańczyków i przedstawicieli ONZ organ nadzorujący wybory, ogłosił oficjalnie zwycięstwo Hamida Karzaja w przeprowadzonych 9 października wyborach prezydenckich. Dotychczasowy tymczasowy prezydent otrzymał 55% głosów.
Sekretarz generalny ONZ Kofi Annan w swoim specjalnym oświadczeniu pogratulował Karzajowi, a także wyraził uznanie dla pozostałych kandydatów, ich sztabów i przybyłych na czas wyborów międzynarodowych obserwatorów. Annan uznał, że Misja Wsparcia ONZ w Afganistanie (UNAMA) odegrała ważną rolę w przygotowaniu wiarygodnych i odbywających się w warunkach pokoju wyborów.
NOWY JORK: Spotkanie "sześciu szefów"
Reforma ONZ była głównym tematem dorocznego spotkania szefów sześciu najważniejszych (według Karty Narodów Zjednoczonych) organów systemu NZ. Stephen Stedman, przedstawiciel opracowującego propozycje zmian panelu ekspertów, zaprezentewał konkluzje z jego prac. Ich upublicznienie nastąpi w grudniu.
W skład "grupy sześciu" wchodzą sekretarz generalny oraz przewodniczący Zgromadzenia Ogólnego, Rady Bezpieczeństwa, Rady Gospodarczo-Społecznej, Rady Powierniczej (istniejącej już tylko na papierze),a także prezes Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości.
LIBERIA: Rebelianci wyrzekają się siły i rozwiązują struktury
Główne działające w Liberii ugrupowania rebelianckie zakończyły proces przekazywania swojego uzbrojenia Misji ONZ. Jednocześnie przywódcy rebeliantów podpisali deklarację o wyrzeczeniu się siły i rozwiązaniu swoich organizacji.
Dokument podpisali przedstawiciele Ruchu na rzecz Demokracji w Liberii (MODEL), Liberyjczyków Zjednoczonych dla Demokracji i Pojedniania (LURD) oraz zwolennników poprzedniego rządu Liberii, kierowanego przez przebywającego obecnie w Nigerii prezydenta Charlesa Taylora.
Czwartek, 4 listopada
RADA BEZPIECZEŃSTWA: Relacja z posiedzenia
Bardzo pracowity dzień miała Rada Bezpieczeństwa. Debatowała bowiem aż nad trzema różnymi sprawami.
Sudan
Najpierw zajęła się rozpatrzeniem comiesięcznego raportu o sytuacji w Sudanie, który w imieniu sekretarza generalnego zaprezentował jego specjalny wysłannik do Sudanu, Jan Pronk (Holandia). Zdaniem wysłannika, zarówno rząd jak i główne ugrupowania rebelianckie zaczynają tracić kontrolę nad nominalnie podległymi sobie wojskami. Rząd zaangażował do walki siły paramilitarne, od których teraz nie jest w stanie wyegzekwować posłuszeństwa. Z kolei na łonie obu głównych ugrupowań rebeliantów, JEM i SLM/A, następują wewnętrzne podziały i tarcia. W efekcie rolę rozgrywających w konflikcie przejmują rozmaici watażkowie i dowódcy niższego szczebla, nie podlegli de facto nikomu i dbający głównie o własne zyski i interesy.
W konkluzji stwierdzono, że skala przemocy w Sudanie rośnie. Po zakończeniu tej części posiedzenia do dziennikarzy wyszedł przewodniczący RB John Danforth i odczytał im wspólne oświadczenie 15 państw zasiadających w Radzie. Znalazło się tam potępienie dla wszelkich aktów przemocy w Sudanie oraz wezwanie do zaprzestania zmuszania ludności cywilnej do opuszczania swych domów. Rada zażądała także wpuszczenia na teren konfliktu organizacji humanitarnych
Wybrzeże Kości Słoniowej
Następnie za zamkniętymi drzwiami Rada wysłuchała informacji sekretarza generalnego o ostanich wydarzeniach na Wybrzeżu Kości Słoniowej. W czwartek siły rządowe zaatakowały pozycje rebeliantów na północy kraju, czym pogwałciły obowiązujące zawieszenie broni. W obawie o bezpieczeństwo swojego personelu, Misja ONZ w WKS wstrzymała prowadzenie operacji humanitarnych.
Ambasador Danforth powiedział potem reporterom, że Rada przygląda się z uwagą rozwojowi sytuacji, z myślą o podjęciu stosownych działań.
Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości
Rada wyznaczyła również 15 lutego jako termin wyborów uzupełniających do MTS. Muszą zostać przeprowadzone, ponieważ zamiar przejścia na emeryturę w dniu 11 lutego ogłosił były prezes MTS, 73-letni Francuz Gilbert Guillaume.
LIBAN: ONZ potępia naruszanie przestrzeni powietrznej
Staffan de Mistura (Szwecja), Osobisty Przedstawiciel Sekretarza Generalnego w Południowym Libanie, potępił wielokrotnie naruszanie strefy powietrznej Libanu przez izraelskie lotnictwo. Według jego danych, w ostatnim czasie łącznie 11 izraelskich samolotów wojskowych ośmiokrotnie nielegalnie przekraczało tzw. Niebieską Linię, będącą północną granicą strefy, w której może działać wojsko Izraela.
Piątek, 5 listopada
SUDAN: Policja ograbiła uchodźców?
Misja ONZ w Sudanie oskarżyła tamtejszą policję o kradzież zakupionego przez UNICEF sprzętu z obozu dla uchodźców El Geer. W ciągu zaledwie doby z obozu zniknęły generatory prądu i pompa do wody. Tym samym uchodźcy zostali pozbawieni dostępu do wody pitnej.
We wtorek sudańskie policja i wojsko zmusiły kilka tysięcy uchodźców do opuszczenia obozu. Gdy w środę pozwolono im na powrót, pracownicy ONZ odkryli brak drogocennych urządzeń.
NOWY JORK: Inauguracja Roku Sportu i Edukacji Fizycznej
Sekretarz generalny ONZ Kofi Annan zainagurował w siedzibie ONZ w Nowym Jorku Międzynarodowy Rok Sportu i Edukacji Fizycznej, który potrwa do końca 2005.
Obchody roku są częścią szerszego programu Milenijnych Celów Rozwoju. Program ma na celu doprowadzenie przed końcem 2015 roku do zmniejszenia skali takich problemów jak ubóstwo, brak dostępu do edukacji czy epidemie AIDS i malarii.
KAMBODŻA: Górale* szukają pomocy
Biuro Wysokiego Komisarza ONZ d/s Uchodźców (UNHCR) poinformowało o nagłej fali wietnamskich Górali przekraczających granicę z Kambodżą. Do tej pory uczyniło tak już kilkaset osób.Większość z indagowanych przez UNHCR Górali twierdziła, iż rozeszła się wśród nich wiadomość, że pracujący w Kambodży pracownicy UNHCR są w stanie pomóc im odzyskać należące do nich ziemie, skonfiskowane przez władze Wietnamu.
UNHCR wyjaśniało im, że jest agencją pomocy uchodźcom, a nie rozwiązywania sporów własnościowych. W porozumieniu z władzami Kambodży starało się przekonać Górali do możliwie szybkiego powrotu do Wietnamu.
Sobota, 6 listopada
RADA BEZPIECZEŃSTWA: Posiedzenia nadzwyczajne
Powodem zwołania dość nietypowego, bo odbywającego się weekend posiedzania, była nagła eskalacja sytuacji na Wybrzeżu Kości Słoniowej. W wyniku nalotu sił rządowych zginęło 9 francuskich żołnierzy, na co Francja odpowiedziała zniszczeniem wszystkich samolotów i śmigłowców wojsk WKS.
W uzgodnionym przez wszystkich członków Oświadczeniu Przewodniczącego Rada zażądała natychmiastowego przerwania działań zbrojnych i respektowania zawieszenia broni z 3 maja 2003. Przypomniała także, że zgodnie z jej rezolucją 1528 siły francuskie i międzynarodowe posiadają jej upoważnienie do wypełniania swojego mandatu i zapobiegania wrogim aktom wszelkimi dostępnymi środkami.
Wielu analityków spodziewa się dalszych działań wobec rządu WKS, czego zresztą sama Rada nie wykluczyła. Mówi się o możliwości wzmocnienia sił ONZ lub/i rozszerzenia ich mandatu, a także o nałożeniu na WKS embarga na handel bronią.
* - ang. "Montagnards"
Kronika ONZ ukazuje się w każdy poniedziałek. Tworzona jest na podstawie komunikatów dla prasy Centrum Informacyjnego ONZ oraz informacji własnych e-Polityki.pl