Poniedziałek, 14 lutego
LIBAN: Były premier zamordowany
Sekretarz generalny ONZ oraz Rada Bezpieczeństwa potępili sprawców zamachu na byłego premiera Libanu, Rafika Hariri'ego. Rada zapowiedziała, że wkrótce zajmie się zaogniającą się sytuacją w tym kraju. Z kolei Annan wezwał Libańczyków do zachowania spokoju, a także do realizowania swych niepodległościowych aspiracji jedynie środkami pokojowymi.
MOP: Wzrost gospodarczy tworzy niewiele nowych miejsc pracy
Międzynarodowa Organizacja Pracy opublikowała raport o sytuacji na światowym rynku pracy w roku 2004. Według ekspertów MOP, globalny wzrost gospodarczy wyniósł 1.7%, ale bezrobocie na świecie spadło zaledwie o 0,2% Z drugiej strony lepsze to niż nic - to dopiero drugi rok w ciągu dekady, w którym nie odnotowano wzrostu liczby osób bez pracy.
Globalna stopa bezrobocia wynosiła 1 stycznia 2005 6,1% (rok wcześniej było to 6,3%). A oto dane dla poszczególnych regionów: Ameryka Łacińska i Karaiby 8,6% (9,3% w 2003 - największy wzrost zatrudnienia ze wszystkich części świata), Europa i Ameryka Północna 7,2% (7,4%), Azja Południowo-Wschodnia i Pacyfik 6,4% (6,5%), Azja Południowa 4,7% (4,8%), Azja Wschodnia 3,3% (3,3%), Bliski Wschód i Afryka Północna 11,7% (11,7%), Afryka Subsaharyjska 10,1% (10,0%).
D.R. KONGO: Pierwsze aresztowania wśród Błękitnych Hełmów
Maroko jest pierwszym krajem, który zdecydował się aresztować własnych żołnierzy służących w Misji ONZ w Demokratycznej Republice Kongo (MONUC). Od kilkunastu tygodni członkowie MONUC oskarżani są o wykorzystywanie seksualne ludności, którą mieli chronić (pisaliśmy już o tym wielokrotnie w Kronice).
Taki też zarzut - przemocy seksualnej - postawiono sześciu marokańskim żołnierzom. Łącznie w skład MONUC wchodzi 750 członków armii tego północnoafrykańskiego państwa. Zgodnie z prawem międzynarodowym, żołnierze służący na misjach pokojowych podlegają jurysdykcji karnej państwa, które ich wysłało. Nawet w przypadku najcięższych zbrodni wojennych czy przeciwko ludzkości, pierwszeństwo osądzenia podejrzanych ma państwo ich pochodzenia.
Wtorek, 15 lutego
RADA BEZPIECZEŃSTWA: Znów groźnie na granicy
Rada za zamkniętymi drzwiami omawiała sytuację na pograniczu etiopsko-erytrejskim, która znów wydaje się zaostrzać. Ostatnio nad granicą skoncentrowane zostały znaczne siły etiopskiej armii, co, jak obawiają się obserwatorzy, może być zapowiedzią wznowienia wojny granicznej między tymi krajami. Konflikt ciągnie się od 1993 roku, kiedy to Erytrea, oddzielając się od Etiopii, pozbawiła tę ostatnią dostępu do morza.
Od pięciu lat na miejscu stacjonują żołnierze Misji ONZ w Etiopii i Erytrei (UNMEE), ale według obecnego mandatu ich zadaniem jest wspomaganie stron w wykonywaniu postanowień porozumienia pokojowego, nie zaś zmuszanie ich do tego wbrew ich woli. Obecnie Rada rozważa wysłanie do obu stolic misji politycznej, względnie specjalnego wysłannika wysokiej rangi, aby skłonić strony do szukania pokojowych rozwiązań toczonych sporów.
KADRY: Francuz za Francuza
Ronny Abraham został wybrany przez Zgromadzenie Ogólne i Radę Bezpieczeństwa do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości (MTS) w Hadze. Był jedynym kandydatem na stanowisko opróżnione za sprawą przejścia na emeryturę jego rodaka, Gilberta Guillaume'a. Póki co Abraham ma jedynie dokończyć kadencję swego poprzednika, która upływa w styczniu 2009. Potem będzie mógł jednak zapewne liczyć na wybór na pełne dziewięć lat.
Sędzia Abraham ma 53 lata, jest absolwentem prawa, politologii i słynnej elitarnej szkoły administracji publicznej ENA. Od 1998 posiada tytuł profesorski w zakresie prawa. Przez ostatnie siedem lat łączył działalność naukową z pracą dyrektora Departamentu Prawnego francuskiego MSZ. Zasady działania MTS zna z własnego doświadczenia - trzykrotnie reprezentował przed Trybunałem francuski rząd, w tym w sprawach głośnych sporów Paryża z DR Kongo oraz Serbią i Czarnogórą. Teraz zasiądzie po drugiej stronie stołu.
CZECZENIA: Putin zaprasza
Sytuacja w Czeczenii była głównym tematem czterodniowej wizyty złożonej w Moskwie przez Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka (UNHCHR), Louise Arbour (Kanada). Pani komisarz mocno podkreślała, że szanuje prawo Rosji do zwalczania terroryzmu. Przypomniała jednak, że walka ta nie może być wymówką pozwalającą na łamanie międzynarodowych norm w zakresie ochrony praw człowieka. Zwróciła uwagę, iż wielu rosyjskich funkcjonariuszy działa w Czeczenii poza jakąkolwiek kontrolą, zaś uciskana ludność nie ma żadnych szans na skuteczną skargę. Aby pomóc jej w dochodzeniu sprawiedliwości, zaproponowała utworzenie w Rosji stałego przedstawicielstwa biura Wysokiego Komisarza.
Na koniec wizyty prezydent Putin oficjalnie zaprosił Kanadyjkę do odwiedzenia Czeczenii podczas kolejnego pobytu w Rosji. Arbour zapowiedziała, że postara się jak najszybciej skorzystać z tej propozycji.
Środa, 16 lutego
RADA BEZPIECZEŃSTWA: Relacja z posiedzenia
Sudan
Trudne chwile przyszły w środę dla sudańskiej dyplomacji. Louise Arbour zwróciła się do Rady o natychmiastowe zlecenie prokuraturze Międzynarodowego Trybunału Karnego podjęcia śledztwa w sprawie zbrodni dokonywanych w sudańskim regionie Darfur. Wcześniej przedstawiła członkom RB wyniki wstępnego dochodzenia przeprowadzonego na miejscu przez mianowanych przez Kofiego Annana ekspertów. Największe okrucieństwa przypisali oni wspieranej przez rząd paramilitarnej organizacji Dżandżałidów. Grupie tej zarzuca się m.in. plądrowanie wiosek, rozstrzeliwanie lub palenie żywcem cywili, gwałty (w tym zbiorowe), rozdzielanie rodzin czy przetrzymywanie ludności cywilnej w nieludzkich warunkach. Podobnych czynów, choć na mniejszą skalę, dopuszczają się też antyrządowe ugrupowania rebelianckie: Ruch Sprawiedliwości i Równości (JEM) oraz Armia Wyzwolenia Sudanu (SLA). Zalecenia pani Arbour w pełni poparł także sekretarz generalny ONZ.
Irak
Kieran Predergast (Wielka Brytania), podsekretarz generalny ds. politycznych, przedstawił Radzie informację o przebiegu wyborów w Iraku. Zwrócił uwagę na wyjątkowo niską frekwencję wśród sunnitów, stanowiących 20% ludności kraju. Rada zaapelowała do nowotworzonych władz, by mimo tego nie zapominały o tej grupie religijnej i uwzględniły jej przedstawicieli w wybranym właśnie Tymczasowym Zgromadzeniu Narodowym i mającym się wkrótce uformować rządzie tymczasowym.
PROTOKÓŁ Z KIOTO: Od dziś obowiązuje
Dziś wchodzi w życie słynny protokół z Kioto, stanowiący uzupełnienie do konwencji ramowej o zmianach klimatu z 1992 roku. Na jego mocy państwa zostają zobowiązane do zredukowania w latach 2008-2012 emisji gazów cieplarnianych do poziomu z roku 1990. Protokół dopuszcza handel limitami zanieczyszczeń między państwami - liczy się tylko to, aby w skali globalnej osiągnąć zakładane ograniczenie emisji.
W praktyce zapisy te zmuszą Unię Europejską do ograniczenia emisji szkodliwych substancji o 8%, a Japonię o 6%. Największym trucicielem pozostają Stany Zjednoczone, które jednak nie znalazły się wśród 140 państw będących stronami protokółu, uznając, że byłoby to związane ze zbyt dużymi wyrzeczeniami dla ich gospodarki. Polska ratyfikowała dokument w 2002 roku. Według podawanych przez rząd danych, nasz kraj jest tak daleko od osiągnięcia maksimum dopuszczalnej dla nas emisji, że będziemy mogli nawet sprzedać część naszego limitu.
UNESCO: Nowa konwencja wejdzie w życie
Organizacja NZ ds. Edukacji, Nauki i Kultury (UNESCO) poinformowała, że udało się już uzbierać 11 ratyfikacji Konwencji o ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego. To bardzo dobry wynik, biorąc pod uwagę, że konwencja została przyjęta przez Konferencję Ogólną UNESCO zaledwie dwa lata temu. "Jeżeli uda się utrzymać taki rytm ratyfikacji, konwencja wejdzie w życie w przyszłym roku" - powiedział dyrektor generalny Organizacji Koichiro Matsuura (Japonia).
Dokument ten stanie się wiążącym strony aktem prawa międzynarodowego w trzy miesiące po złożeniu dokumentów ratyfikacyjnych przez trzynaste państwo. Do tej pory uczyniły to: Algieria, Mauritius, Gabon, Panama, Chiny, Republika Środkowoafrykańska, Łotwa, Litwa, Białoruś i Korea Południowa.
Czwartek, 17 lutego
RADA BEZPIECZEŃSTWA: Uwaga na lekką broń
Wszyscy członkowie RB oraz przedstawiciele 20 innych państw podpisali się pod apelem do eksporterów broni o zachowanie szczególnej ostrożności przy sprzedaży najlżejszego uzbrojenia. Taki właśnie sprzęt najczęściej używany jest przez grupy rebelianckie szerzące destabilizację w wielu państwach, szczególnie afrykańskich.
Rada pochwaliła Wspólnotę Gospodarczą Państw Afryki Zachodniej (ECOWAS) za utrzymywanie w mocy od 7 lat regionalnego moratorium na wytwarzanie i handel tego typu bronią. Członkowie tej organizacji chcą się wkrótce związać specjalną konwencją w tej sprawie.
KANAŁ SUESKI: ONZ przepływa za darmo
Władze Egiptu, które zadecydowały niedawno o podniesieniu opłat za korzystanie z Kanału Sueskiego, ogłosiły, że rezygnują z pobierania wszelkich należności od statków wiozących personel lub wyposażenie dla misji pokojowych pod auspicjami ONZ. Rzecznik sekretarza generalnego, Fred Eckhard, uznał to za kolejny przejaw zaangażowania Kairu w działania Organizacji. Przypomniał, że obywatele tego kraju biorą obecnie udział w ośmiu misjach pokojowych na całym świecie.
MAEA: W Iranie nihil novi
W ciągu ostatnich sześciu miesięcy Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej nie znalazła nowych dowodów na prowadzenie przez Iran wojskowego programu nuklearnego - stwierdził szef MAEA, Mohamed el-Baradej (Egipt). Z jego słów wynika, że mająca się zebrać 28 lutego Rada Gubernatorów Agencji nie przyjmie prawdopodobnie dokumentu jednoznacznie oskarżającego Teheran, jak chcą tego Stany Zjednoczone.
Na posiedzeniu stanie także problem Korei Północnej, jak również przyszłości samego el-Baradeja. W grudniu upływa druga kadencja Egipcjanina, ale chciałby pozostać w wiedeńskiej Agencji przez kolejne cztery lata. Na razie nie widać dla niego poważnych kontrkandydatów.
Piątek, 18 lutego
TIMOR WSCHODNI: Czy zbrodniarze zostali osądzeni?
Kofi Annan powołał trzyosobową komisję ekspertów, mających sprawdzić czy osądzono należycie wszystkich winnych naruszeń praw człowieka w czasie zajść poprzedzających wygrane przez zwolenników niepodległości Timoru Wschodniego referendum w 1999 roku. Wysłannicy sekretarza generalnego przyjrzą się procesom przeprowadzonym zarówno w samym Timorze, jak u jego sąsiada i byłego okupanta - w Indonezji.
W skład Komisji weszli przedstawiciele Indii, Japonii i Fidżi. Ich mianowanie miało jednak charakter ad personam, co oznacza, że są całkowicie niezależni od rządów swoich krajów.
MYANMAR: Opozycja wciąż wykluczona
Sekretarz generalny wyraził ubolewanie z powodu niedopuszczenia birmańskiej (wojskowe władze Birmy zmieniły nazwę państwa na Myanmar) opozycji do udziału w konwencji narodowej, która wznowiła w tym tygodniu obrady. W jej składzie zabrakło zarówno przedstawicieli największego ugrupowania prodemokratycznego - Narodowej Ligi na rzecz Demokracji - jak i reprezentantów mniejszości narodowych. Co gorsza, niektórzy liderzy środowisk mniejszościowych stali się ostatnio ofiarami prześladowań, z pozbawianiem wolności włącznie.
EKWADOR: Problemy z niezależnością sądów
Leonardo Despuy (Argentyna), specjalny sprawozdawca ONZ ds. niezależności sędziów i prawników, zwrócił się do władz Ekwadoru o umożliwienie mu złożenia w kraju jak najszybszej wizyty. Despuy jest niezadowolony z wyznaczonego przez rząd w Quito terminu na początku maja i żąda znacznego przyspieszenia swego przyjazdu. Zaniepokoiła go zwłaszcza ostatnia decyzja parlamentu, który wymienił 27 z 31 sędziów Sądu Najwyższego. Zdaniem sprawozdawcy, oznacza to kres apolityczności tego organu.
Kronika ONZ powstaje na podstawie komunikatów prasowych instytucji systemu NZ oraz informacji własnych. Powyższe notki prezentują stan rzeczy na dzień, na który są datowane.