Aby zapisać się na listę naszego newslettera, prosimy podać swój adres email:

 

Wyszukiwarka e-Polityki :

 

Strona Główna  |  Praca  |  Reklama  |  Kontakt

 

   e-Polityka.pl / Artykuły - Świat / Europa Środkowa i Wschodnia / Ludobójstwo \"przez przypadek\"               

dodaj do ulubionych | ustaw jako startową |  zarejestruj się  

  ..:: Polityka

  ..:: Inne

  ..:: Sonda

Czy jesteś zadowolony z rządów PO-PSL?


Tak

Średnio

Nie


  + wyniki

 

P - A - R - T - N - E - R - Z - Y

 



 
..:: Podobne Tematy
29-07-2008

 

28-06-2007

 

14-04-2007

 

28-02-2005

  Kronika ONZ 3/2005 (13)

23-12-2004

  Kronika ONZ 8/2004

07-11-2004

  Kronika ONZ 2/2004

05-04-2011

 

+ zobacz więcej

Ludobójstwo "przez przypadek" 

09-10-2006

  Autor: Edina Becirevic z Sarajewa
27 września, Momcilo Krajisnik, lider bośniackich Serbów  - jeden z głównych architektów czystek etnicznych w czasie wojny w Bośni w latach 1992-95, został skazany na 27 lat więzienia. Uznano go winnym większości zarzutów. Sąd uznał, iż ponad wszelką wątpliwość  jest on winny eksterminacji, morderstw, prześladowań i wyganiania nieserbskiej ludności podczas wojny. Jego rolę w tych haniebnych procederach uznano za kluczową.

 

 

Jednak dość niespodziewanie uznano go za niewinnego zbrodni ludobójstwa i współudziału w ludobójstwie, oddalając tym samym najpoważniejsze oskarżenia przeciw Krajisnikowi.

Uzasadnienie wyroku przedstawione przez przewodniczącego sądu - Alphonsa Orie wskazuje, że choć ludobójstwa dokonano w Bośni, nie można jednoznacznie dowieść intencji zbrodniarzy: “Sąd uznał, iż dowody wskazują, iż dopuszczono się actus reus [przyp. red. czyn karalny] ludobójstwa, jednak sąd nie dysponował wystarczającymi dowodami wskazującymi, iż zamierzonym celem zbrodni było właśnie ludobójstwo. Nie dowiedziono, iż intencją sprawców było zniszczenie grup etnicznych bośniackich muzułmanów i bośniackich Chorwatów” – brzmi uzasadnienie wyroku.

Nasuwa się więc oczywisty wniosek, iż ludobójstwa w Bośni dokonano niejako … przez przypadek. Sam termin ludobójstwa niesie ze sobą pewne obciążenie polityczne i często zdarza się, iż jego interpretacja nie odpowiada definicji zawartej w konwencji z 1951 roku. Niemniej sam twórca terminu “ludobójstwo”, żydowski prawnik Raphael Lemkin, uważa iż nawet nadinterpretując to sformułowanie nigdy nie można uznać ludobójstwa za niezamierzone działanie.

W swojej ksiązkie “Axis Rule in Occupied Europe” (“Prawo w okupowanej Europie”), wydanej w 1944 roku, Lemkin określa, iż ludobójstwo może, choć niekoniecznie, oznaczać wyniszczenie całego narodu. Jednak zaznacza wyraźnie, iż ludobójstwo wynika z realizacji konkretnego planu zniszczenia podstaw egzystencjalnych danego narodu.

Plan miałby za cel zniszczenie „instytucji politycznych i socjalnych, kultury, języka, egzystencji ekonomicznej w równym stopniu jak osobistego bezpieczeństwa, zdrowia, godności, nawet życia jednostek należących do danej grupy, narodu”

Inny ekspert w tej dziedzinie - Helen Fein, twierdzi, że podstawą do udowodnienia ludobójstwa jest wskazanie, iż zbrodnie miały charakter ciągły i zorganizowany. Fein wymienia dwa podstawowe warunki przy udowadnianiu ludobójstwa: bezkarność sprawców i istnienie ideologii wspierającej zbrodnię.  

Z kolei Irvin Louis Horowitz, określa ludobójstwo jako strukturalna i systematyczna zagłada  niewinnych ludzi. Żaden z autorytetów w tej dziedzinie nie dopuszcza nazywania ludobójstwa “przypadkowym”.

Wyrok skazujący Krajisnika stwierdza się, że: “Celem wspólnym popełnionych zbrodni było rozbicie etniczne terytoriów będących celem bośniackich Serbów poprzez drastyczną zmianę proporcji etnicznych. Dokonano tego poprzez wypędzenie bośniackich i chorwackich Serbów”.  

Wniosek oparto o tzw. „sześć strategicznych celów Serbów”, uchwały przyjętej przez parlament Serbów bośniackich 12 maja 1992 roku. Pierwszym z nich jest „oddzielenie Serbów od dwóch innych mniejszości narodowych” – głosił Radovan Karadzic, były przywódca bośniackich Serbów, na którym także ciążą zarzuty ludobójstwa.

Przewodniczący parlamentu Momcilo Krajisnik przewodniczył tamtej sesji i podkreślał znaczenie właśnie pierwszego z  „sześciu strategicznych celów Serbów”. Jak mówił powinien być on osiągnięty przez etniczny podział „od podstaw”.

Warto podkreślić, iż podczas sesji zarówno Karadzic jak i Krajisnik byli ostrzegani przez dowódcę sił zbrojnych generała Ratko Mladica (także oskarżanego o zbrodnie ludobójstwa), iż osiągniecie tego celu nie będzie możliwe bez ludobójstwa.

“Ludzie nie są małymi kamykami, czy kluczami w czyjejś kieszeni, które tak po prostu można przenieść z miejsca na miejsca.  Nie mogliśmy więc idealnie zaplanować, iż na danym terytorium zostaną tylko Serbowie. Nie wiem jak panowie Krajisnik i Karadzic wytłumaczą to światu, ale to jest ludobójstwo”, powiedział Mladic.

Dla Mladica jasnym było, iż  nie można wprowadzić planu serbskich polityków bez masowych mordów. Nawet zakładając, iż generał nie miał żadnych skrupułów przed popełnianiem zbrodni, cytat ten pokazuje dobitnie, iż wojskowi i polityczni przywódcy byli w pełni świadomi do czego prowadzą ich działania.

W skrócie można powiedzieć, iż sąd równie mocno zmienił interpretację terminu “ludobójstwo” jak generał Mladic nie ma co do popełniania tej zbrodni żadnych wątpliwości. Sędziowie uznali, iż popełniono zbrodnie ludobójstwa, jednak jej sprawcy nie chcieli jej popełnić.

Wyrok ten jest przykładem szkoły sędziowskiej stawiającej niezwykle wysoko poprzeczkę dla prokuratora udowadniającego zbrodnię ludobójstwa. Uznano masakrę w Srebrenicy za “przypadkowe ludobójstwo” podczas szerokiej akcji czystek etnicznych w Bośni. W swojej książce “States of Denial” (“Zaprzeczanie”), Stanley Cohen mówi, iż unikanie określenia ”ludobójstwo” jest swoistą wymówką innych krajów, usprawiedliwiającą brak ich interwencji w czasach wojen. Pozwala to zrozumieć dlaczego tak usilnie unika się tego stwierdzenia w przypadku wojny w Bośni.

Autorka jest wykładowcą na Wydziale Prawa Karnego Uniwersytetu Sarajewskiego, a także komentatorką orzecznictwa trybunału haskiego pisującą dla bośniackich i zagranicznych mediów.

Tekst został po raz pierwszy opublikowany przez Institut for War and Peace Reporting

Tłumaczenie: Andrzej Kaniewski

 

  drukuj   prześlij na email

  powrót   w górę

Tego artykułu jeszcze nie skomentowano

Copyright by (C) 2007 by e-Polityka.pl - Biznes - Firma - Polityka. Wszelkie Prawa Zastrzeżone.

Kontakt  |  Reklama  |  Mapa Serwisu  |  Polityka Prywatności  |  O nas


e-Polityka.pl