Na wstępie należałoby wyjaśnić czym jest zobowiązanie podatkowe i jakie osoby są zaliczane do osób trzecich według prawa podatkowego. Otóż zobowiązanie podatkowe jest konkretyzacją obowiązku podatkowego ciążącego, w zależności od rodzaju podatku, na pewnej grupie osób. W momencie gdy ten obowiązek podatkowy zostanie zindywidualizowany, tzn. przypasowany do konkretnego podatnika np. właściciel psa ma obowiązek zapłacenia podatku od psów, mamy do czynienia z zobowiązaniem podatkowym tego właściciela psa.
Natomiast jeżeli chodzi o katalog osób trzecich to ordynacja podatkowa zawiera wyliczenie takich osób. Należą do niego następujące podmioty:
1) rozwiedziony małżonek podatnika
2) członek rodziny podatnika
3) nabywca przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części (albo składników majątku związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej
4) firmujący
5) właściciel, samoistny posiadacz, użytkownik wieczysty rzeczy lub prawa majątkowego
6) dzierżawca lub użytkownik nieruchomości
7) wspólnik spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej oraz komplementariusz w spółce komandytowej ( oraz w spółce komandytowo-akcyjnej wspólnik nie będący akcjonariuszem)
8) członkowie zarządu spółki z o.o. i sp. Z o.o. w organizacji oraz spółki akcyjnej i sp. Akcyjnej w organizacji
9) członkowie organów zarządzających innych osób prawnych niż spółki kapitałowe
10) osoba prawna powstała w wyniku podziału innej osoby prawnej lub przejmująca majątek innej osoby prawnej w wyniku jej podziału
11) gwarant i poręczyciel
W wypadku zobowiązań jest to odpowiedzialność za cudzy dług, osoby te odpowiadają obok podatnika. Można wyróżnić pewne zasady ogólne tej odpowiedzialności. A mianowicie:
- odpowiadają jedynie w sytuacjach przewidzianych w ustawie i tylko po spełnieniu określonych warunków
- istnieje ustawowo określony zakres przedmiotowy tej odpowiedzialności ( za zaległości podatkowe, za odsetki za zwłokę, za koszty postępowania egzekucyjnego prowadzonego wobec podatnika, za podatki nie pobrane oraz pobrane a nie wpłacone przez podatnika jako płatnika lub inkasenta, za nie zwrócone w terminie przez podatnika zaliczki naliczonego podatku od towarów i usług + ich oprocentowanie)
- konieczne jest wydanie decyzji wobec osoby trzeciej
- odpowiedzialność ta jest możliwa dopiero po upływie terminu płatności podatku, gdy powstały już zaległości podatkowe
- nie można wydać decyzji w sprawie odpowiedzialności po upływie 5 lat (od końca roku kalendarzowego w którym powstała zaległość)
- jest to odpowiedzialność całym majątkiem, ale do pewnej wysokości przewidzianej przez przepisy ( charakter osobisty)
- ma ona charakter solidarny- pierwszeństwo ma egzekwowanie od podatnika lub następcy prawnego ( charakter posiłkowy)
- termin płatności wynosi 14 dni- wynika to z decyzji o jej odpowiedzialności (od dnia jej doręczenia), nie zapłacona należność traktowana jest jako zaległość podatkowa), możliwe jest jednak odroczenie terminu lub rozłożenie na raty
- zobowiązanie podatkowe osoby trzeciej wygasa poprzez: zapłatę, potrącenie przeniesienie własności rzeczy i praw majątkowych na rzecz wierzyciela podatkowego, umorzenie, przedawnienie (3 lata od końca roku kalendarzowego w którym decyzja została doręczona)
- zobowiązanie osoby trzeciej może być zabezpieczone na jej majątku
- odpowiedzialność może być ograniczona czasowo, kwotowo i przedmiotowo.
Co do szczegółowych rozwiązań dotyczących poszczególnych osób trzecich odsyłam do literatury z prawa podatkowego.
