Tytuł honorowego obywatela jest przyznawany od 1996 roku za szczególne zasługi dla kraju oraz Wilna. Wyróżniona osoba otrzymuje medal oraz zaświadczenie, które jest rejestrowane w księdze honorowych obywateli miasta. Tytuł ten może uzyskać zarówno mieszkaniec Litwy, jak i dowolnego innego kraju. Wysuwać kandydatury do tytułu mogą wszystkie komitety rady miejskiej, organizacje społeczne oraz obywatele. Brzeziński jest ósmą osobą, która została obdarzona tym zaszczytnym tytułem.
Honorowymi obywatelami Wilna są już m. in. minister spraw zagranicznych Islandii Jon Boldvin Hannibalsson (1996), prezydent USA Ronald Reagan (1996), dyrygent Mścisław Roztropowicz (2000), Czesław Miłosz (2000).
Radni miasta liczą na to, że Zbigniew Brzeziński przybędzie do Wilna na wiosnę przyszłego roku i odbierze zasłużone wyróżnienie oraz skorzysta z przywileju bezpłatnego przejazdu transportem miejskim.
Działalność polityczna i naukowa prof. Brzezińskiego znana była na Litwie już w czasach sowieckich. Jednakże wpływ jego koncepcji na życie wewnętrzne kraju zaczął być wyraźny dopiero po odzyskaniu niepodległości.
Zbigniew Brzeziński był i pozostaje nadal doradcą Litwy w sprawach procesów zachodzących zarówno na zachodzie Europy, jak też w Rosji. O tym dobitnie świadczą publikacje dotyczące książek naukowca, jak i wywiadów z nim ukazujących się w litewskiej prasie w ciągu wielu lat. Na język litewski przetłumaczono książkę Brzezińskiego „Bezład. Polityka światowa na progu XXI w.”
Profesor niejednokrotnie bywał na Litwie. Na konferencji naukowej pt. „Z komunizmu w demokrację: doświadczenie Polski i Litwy”, zorganizowanej w Winie w dniach 29-30 kwietnia 1995 roku, wygłosił referat. Jego wystąpienie dotyczące przemian w Europie Środkowej i Wschodniej spotkało się z ogromnym zainteresowaniem i wysoką oceną. Wtedy też spotkał się z wykładowcami oraz studentami Uniwersytetu Wileńskiego.
16 listopada 1998 roku za osiągnięcia naukowe oraz wsparcie okazywane Litwie Zbigniew Brzeziński został uhonorowany Orderem Giedymina I Klasy. Następnego dnia odbyły się uroczystości nadania profesorowi tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Wileńskiego.
Brzeziński wziął również udział w nadzwyczajnym posiedzeniu Sejmu Republiki Litewskiej. Podzielił się wtedy myślami, co do znaczenia faktu odzyskania przez Litwę niepodległości. Bezpieczna Litwa – to bezpieczna Europa powiedział w swoim wystąpieniu. A członkostwo kraju w NATO to byłby krok właśnie w tym kierunku. Uważał, że członkostwo Litwy utorowałoby drogę innym państwom bałtyckim, gdyż nie przewidywał, że wszystkie trzy zostaną zaproszone do Paktu Północnoatlantyckiego. Nie obiecywał łatwych rozwiązań. Twierdził, że do pokonania będą egoistyczne poglądy poszczególnych krajów członkowskich. Podkreślił też wtedy wagę partnerskich i przyjacielskich stosunków polsko-litewskich.
Autor: Teresa Dalecka (Wilno)
