Aby zapisać się na listę naszego newslettera, prosimy podać swój adres email:

 

Wyszukiwarka e-Polityki :

 

Strona Główna  |  Praca  |  Reklama  |  Kontakt

 

   e-Polityka.pl / Historia / Kodeks honorowy samurajów (cz.2)               

dodaj do ulubionych | ustaw jako startową |  zarejestruj się  

  ..:: Polityka

  ..:: Inne

  ..:: Sonda

Czy jesteś zadowolony z rządów PO-PSL?


Tak

Średnio

Nie


  + wyniki

 

P - A - R - T - N - E - R - Z - Y

 



 
..:: Podobne Tematy
27-02-2006

 

05-04-2011

 

31-03-2011

 

29-03-2011

 

15-03-2011

 

12-03-2011

  Ameryka pomaga Japonii

12-03-2011

  1400 ofiar tsunami

+ zobacz więcej

Kodeks honorowy samurajów (cz.2) 

28-02-2006

  Autor: Aneta Dąbrowska

Jeśli chodzi o poglądy religijne samurajów to największa popularnością cieszyła się sekta buddyjska zen. Sama sekta przybyła do Japonii z Chin w XI/XII wieku sprowadzona przez dwóch buddyjskich patriarchów Eisai i Dogen. Szkoła ta doskonale wpisywała się w potrzeby tego stanu.

 

 

Głosiciele zen mówili, bowiem o:
• Ciągłej pracy nad sobą
• Umiejętności uchwycenia sedna każdego problemu i skoncentrowaniu się na nim
• Dążenie do celu bez względu na wszystko.

Ponadto doktryna zen głosiła, że „istoty Buddy” nie da się oddać na piśmie ani słowami. Implikowało to faktem braku obowiązku obciążania się studiowaniem literatury religijnej. Miano polegać na czysto intuicyjnym poznaniu prawdy. W praktyce jednak posługiwano się księgami i tekstami buddyjskimi. Samuraje zaś musieli samodzielnie bądź z pomocą nauczycieli wnikać w filozofie buddyzmu zen.

Poza tym wojownikom imponowało w zen wyrabianie:
• Samokontroli
• Zimnej krwi
• Silnej woli.

Były to cnoty potrzebne wojownikowi. Jednocześnie filozofia ta uczyła ludzi zachowania obojętności i opanowania we wszystkich sytuacjach życiowych. Nie powinno się nawet reagować na zniewagi, co było szczególnie trudne dla tej klasy społecznej. Ponadto świat w myśl buddyjskich koncepcji jest tylko ułudą będąca przejawem nicości, z której wszystko pochodzi i do której wszystko powraca. Zatem życie ludzkie jest jedynie czasowe i musi zostać zwrócone. Zen uczył, aby nie trzymać się kurczowo życia i aby nie bać się śmierci. Przyczyniło się do powstania koncepcji mujo, która łączyła wszystko, co krótkotrwałe z pojęciem piękna. Zen przyczynił się w znacznym stopniu do powstania kodeksu bushidō. Mimo znacznych podobieństw między buddyzmem, a etyką samurajów istniały także istotne różnice. Buddyzm zakładał, bowiem kategoryczny zakaz zabijania, co stało w jawnej sprzeczności z realiami tamtych czasów.

Zwracano zatem uwagę na różnorodne formy „odkupienia”:
• Darowizny na rzecz świątyń
• Przyjmowanie święceń kapłańskich
• Obrządki żałobne dla przebłagania zabitych.

Dodatkowo ważnym elementem w zen były wojenno -  sportowe treningi samurajów. W fechtunku, strzelaniu z łuku, w walce bez broni, czy w pływaniu główne znaczenie miał stan psychiczny człowieka. Zrównoważenie i samokontrola miały największe znaczenie. Główną metodą nauki w zen (droga do poznania prawdy) była medytacja (zazen) pozycji siedzącej ze skrzyżowanymi nogami bez jakichkolwiek zbędnych myśli. Za podstawę przygotowania do uważano trening płuc, czyli naukę miarowego oddychania. Miało to sprzyjać „zgłębianiu samego siebie” oraz wpajać „wytrzymałość i cierpliwość”. Następnie, gdy oddech był już miarowy, a głowa uwolniona od napływu krwi, a mózg od zbędnych myśli (stan mushin), wówczas adept mógł osiągnąć stan muga, czyli nieobecności własnego „JA”. Ponadto mogło na niego spłynąć w każdej chwili oświecenie (satori). Inną metoda osiągnięcia satori był koah, czyli zadawanie przez nauczyciela pytań w celu pobudzenia intuicji ucznia. Odpowiadając na pytania należało się uwolnić od wszelkiej logiki i powiązań, aby osiągnąć stan „braku myśli”. Samo satori miało natomiast nie zmieniać stanu fizycznego człowieka, lecz powodować nowy sposób patrzenia na świat i własne życie. Poza tym w związku z ewolucją zen w Japonii, samuraje częściowo zmienili swoje poglądy na życie, śmierć, kulturę i jej percepcję. Przyjęli oni założenia, że mimo wszystko człowiek powinien cieszyć się życiem i czerpać z niego. Zaczęto cenić nie tylko „ducha rycerskiego”(bu), ale i kulturę (bun). Samuraje oddawali się ceremonii herbacianej, malowali tuszem, zachwycali się wymyślnymi kompozycjami z kwiatów, czy brali udział w przedstawieniach teatralnych. Ceremonia herbaciana (chaboyu) rozwijała się początkowo w buddyjskich klasztorach. Miała przyczyniać się do osiągania koncentracji, czystości myśli i harmonijnego stopienia z przyrodą. Pawilony (chashitsu) i przedsionki oczekiwania na ceremonię (yoritsuki) budowano przeważ w głębi ogrodu. Ceremonią tą następnie zainteresowali się możni. Pokój do ceremonii stał się wówczas mniejszy i pozbawiony wszelkich ozdób. Nie wolno było tez do niego wchodzić z bronią, uważano je, bowiem za ostoję pokoju. Innym ciekawym elementem wywodzącym się z zen były suche kamiennego ogrody przeznaczone do medytacji. Dodatkowo buddyzm zen objął swym oddziaływanie teatr no. Był to swoisty rodzaj medytacji nasyconej symboliką.

Ważne miejsce w religijnym światopoglądzie samurajów zajmowało także shinto, które harmonijnie współistniało z buddyzmem. Była to religia rdzennie japońska i charakteryzowała się:
• Kultem przodków
• Kultem lokalnych bogów
• Kultem przyrody

Jednym z 3 głównych świętości shinto był święty miecz. Zgodnie z legendą został on wydobyty przez boga piorunów Susanoo z ogona ośmiogłowego smoka. Następnie podarował go bogini słońca Amaterasu. Ta z kolei wręczyła miecz, nefryt i zwierciadło swemu wnukowi Nimigino Mikoto, gdy wyprawiła go na ziemię, aby tam panował. Z czasem miecz stał się symbolem stanu samurajskiego oraz „duszy” oficera japońskiego. Oprócz miecza shinto otaczało czcią także inne elementy uzbrojenia samurajów, szczególnie włócznię - yari. Na jej cześć w jednej z dzielnic Edo 13 dni 8 miesiąca obchodzono święto Yarimatsuri. Musieli uczestniczyć w nim 2 samuraje w czarnych zbrojach z mieczami pasa (każdy z nich musiał mieć zawieszonych 7 mieczy u pasa) oraz 8 chłopców, którzy po ukończeniu tańców rzucali swoje czapki w tłum jako talizmany szczęścia. Tego dnia kapłani rozkładali w świątyni małe włócznie. Wierni mogli je zabrać, ale pod warunkiem zwrócenia za roku dwóch. Służyły one jako amulety chroniące przed kradzieżą i pożarem. Shinto wymagało dodatkowo od samurajów oddawania czci przodkom i składania hołdu duszom zabitych wojowników, wodzów, bohaterów uznanych za bogów czy cesarzy. Ponadto wierzono, że zmarli przodkowie stali się bogami i obdarzeni siłami nadprzyrodzonymi pozostali w świecie żywych wywierając wpływ na rozgrywające się realnie wydarzenia. Każde nieszczęście było tłumaczone jako zemsta bogów wywołana nieprzestrzeganiem oddawania czci. Kult przodów łączył się z kultem, ojczyzny, wierzono bowiem że Japonia jest miejscem narodzin Amaterasu. Oddawano również cześć cesarzowi (tennō).

Darzono poza tym czcią sintoistycznych bogów wojny:
• Hachimana, którego pierwowzorem był legendarny cesarz Ojin. Samuraje modlili się do niego przed każdą wojną, aby wspomógł ich w oczekiwanej bitwie.
• Cesarz Jimmu
• Cesarzowa Jingu i jej doradca Takeuchi-no Sukune
• Książę Yamato-dake

 Elementem dobrze rozwiniętym był także konfucjanizm w interpretacji Zhixi, który został dostosowany do miejscowych warunków. Popierał on:
• nakaz „wypełniania obowiązku” posłuszeństwa i podporządkowania się swemu panu i cesarzowi
• doskonalenie moralne poprzez surowe przestrzeganie praw rodziny, społeczeństwa i państwa.

Poza tym uznawał oddawanie czci przodkom, uczył dyscypliny, posłuszeństwa i szacunku dla starszych. W podstaw leżały zasady patriarchalności. Zgodnie z ta nauką w świecie istnieje wielka rodzina:
• Niebo – ojciec
• Ziemia – matka
• Człowiek – dziecko

Druga rodzina to państwo:
• Cesarz to jednocześnie Niebo i Ziemia
• Ministrowie to starsi bracia
• Naród to młodsi bracia.

Wreszcie jest zwykła rodzina, której głowa ma obowiązek kierować swoimi domownikami i odpowiadać za nich przed państwem, które ignoruje jednostkę na rzecz rodziny. Poza tym człowiek różni się od zwierząt wyróżnia 5 cnót:
1. Miłość do ludzi
2. Sprawiedliwość – wszystko, co dobre i słuszne, w danej chwili zgodne z rozsądkiem
3. Dobre wychowanie – szacunek dla ludzi, pokora wobec „stojących wyżej” i brak lekceważenia dla „stojących niżej”
4. Mądrość – bycie świadomym zjawisk, rozpoznawanie prawdy i nieprawdy, dobra i zła itd.
5. Szczerość i prawdomówność.

Ogólnie ujmując światopogląd samurajów składał się z elementów buddyzmu, konfucjanizmu oraz wierzeń i obyczajów miejscowych.Elementem niezwykle istotnym dla każdej kultury jest przekazywanie jej potomnym, także samuraje dążyli do tego poprzez odpowiednie wychowanie swych dzieci. Status wojownika był dziedziczny, dlatego młode pokolenie wychowywano w duchu busido już od najmłodszych lat. Podstawowym zadaniem zaś było wyrobienie cech niezbędnych w profesji samuraja.

Narodziny dziecka płci męskiej były uważane za święto. Z szczególna troska odnoszono się do pierworodnego syna, który według prawa był dziedzicem domu, majątku oraz godności samuraja. Oprócz tego dziedziczył ziemię lub przydział ryżu. W pierwszych dniach po narodzinach do domu samuraja przychodzili krewni z prezentami, a wśród tych podarków znajdowały się dwa wygięte wachlarze będące zapowiedzią dwóch miecze stanowiąc jednocześnie symbol męstwa. Po kilku latach chłopiec otrzymywał jeden lub dwa miecze zabawni wyrzeźbione w drewnie(zależnie od pozycji ojca). Miało to na celu naukę kochania broni (mieczy). Elementem rozwoju ducha bojowego były także coroczne święta chłopców – tango-no sekku przypadające w 5 piąty dzień 5 miesiąca. W dniu tym rodzice wystawiali w domu artystycznie wykonane miniaturowe zbroje często włożone na specjalne lalki. Zbrojami tymi nie wolno było się dzieciom bawić. Poza tym niezbędnym elementem święta były koinobori – podobizny karpi zrobione z barwnej tkaniny lub papieru. Wywieszano je na bambusowej żerdzi przed domem, liczba ich odpowiadała liczbie chłopców w rodzinie. Symbolizowały one „cnotę męstwa”. Elementem nauki były również święta zwycięstw nad Ajnami oraz upamiętniające inne średniowieczne bitwy. Istotny wpływ na wychowanie wywierał konfucjanizm, który nakazywał odnosić się do rodziców z czcią i szacunkiem, cenić ich, kochać i nie sprzeniewierzać się ich woli, nie przyczyniać się do ich zmartwień i niepokojów. Wiązało się to z zasadą „giri” z busido. Poza tym czytano dzieciom umoralniające historyjki służące za podstawę praktycznych działań, stanowiące swoisty zbiór reguł moralnych. Najwyższym celem wychowania było wykształcenie wierności wobec pana. Nie mniejszym szacunkiem od ojca cieszył się również nauczyciel, a jego nakazy wypełniano bez szemrania. Nauka w rodzinie i pouczenia nauczyciela były fundamentem wychowania młodzieży stanu samurajskiego.

Szczególnie troszczono się o uformowanie charakteru młodego chłopca wpajając mu:
• Odwagę
• Męstwo
• Wytrzymałość
• Cierpliwość

Starano się tego dokonać poprzez czytanie historii o męstwie i bojowych czynach bohaterów itd. Przyjęte także było odwiedzanie miejsc wymierzania kar i egzekucji. Oglądano nocą odcięte głowy przestępców, na których młodzi musieli pozostawić znak na dowód swej obecności. W celu rozwinięcia cierpliwości zmuszano synów do wykonywania ciężkich prac. Poza tym uczono dzieci kontrolować swe reakcje, wpajano poczucie honoru i wstydu oraz uczono prawdomówności i zdyscyplinowania.

Innym elementem było wymaganie systematycznego treningu sztuki wojennej. Młodzi samuraje mieli obowiązek opanowania zasad:
• Fechtunku
• Strzelania z łuku
• Jujitsu
• Posługiwania się włócznią
• Jeździć konno
• Posiadać znajomość taktyki.

Uczono tego w klanowych szkołach, gdzie nauka trwała od 8 do 15 roku życia. Uczono także literatury, historii, kartografii itp. Pozostałymi dyscyplinami interesowano się, jeśli były przydatne do celów militarnych. Istniały jednak szkoły, w których wykładano klasyczną literaturę chińską i wytworne sztuki. Były one jednak ledwo tolerowane przez samurajów,  a często wręcz wykpiwane. W wieku 15 lat wychowanie uznawano za zakończone. Wówczas to wojownik otrzymywał prawdziwe miecze, dziewczętom zaś wręczano krótki sztylet. Poza tym towarzyszyły inne obrzędy inicjacji – gembuku. Podczas nich pierwszy raz zaczesywano włosy młodemu samurajowi we fryzurę sakayaki – golono głowę nad czołem, a resztę wiązano w węzeł na czubku głowy (motodori). Wkładano także specjalne nakrycie głowy eboshi. Przy okazji młodzieniec wkładał pierwszy raz odzież dorosłego człowieka. W skład kompletu wchodziły szerokie szarawary hakama. Nadawano również dorosłe imię. Dokonywano ceremonialnych zaręczyn oraz próby siły samuraja itd. Po inicjacji młody człowiek stawał się pełnoprawnym członkiem swego stanu.

 W dalszej części ksiązki autor przybliża nam zaś zasady systemu wojennego i fizycznego treningu samurajów. Zasady treningu wojennego oparte były na konfucjanizmie. Aspekt religijny opierał się natomiast na buddyzmie zen. Poznanie dō, czyli „właściwej drogi” było głównym elementem:
• Fechtunek
• Strzelania z łuku
• Walki bez broni
• Pływania itd.

Miało to na celu harmonijny rozwój jednostki. Celem i treścią było osiągniecie do i zapoznanie z nim każdego wojownika, połączenie tego co jednostkowe z tym, co jest pełnią. Ważnym elementem zaś było zazen umożliwiające osiągniecie siły duchowej. Drugim elementem było wychowanie fizyczne:
• Mozolne doskonalenie technik
• Rozwijanie siły fizycznej i wytrzymałości
• Wypracowanie prawie instynktownej fenomenalnej szybkości reakcji i koordynacji ruchów.

Autor w sposób dokładny opisuje każdy z elementów sztuki wojennej oraz szkoły zajmujące się ich doskonaleniem. W następnym rozdziale przybliża natomiast czytelnikowi wygląd rynsztunku bojowego, odzieży i uzbrojenia samurajów. Jeśli chodzi o rynsztunek bojowy japońskiego wojownika to w przeciwieństwie do zbroi europejskich rycerzy, które ulegały zmianom zgodnie z duchem czasu i modom epoki oraz w wyniku wprowadzenia rozmaitych unowocześnień technicznych i konstrukcyjnych; pozostał on praktycznie niezmieniony na przestrzeni wieków. Liczne elementy były znane już w epoce brązu i żelaza (w pierwszych wiekach naszej ery). Oddzielne płytki zbroi pozwalały na swobodę ruchu. Ponadto w zbroi samurajskiej nie było za gorąco latem, ani za zimno zimą. Poza tym w odróżnieniu od europejskich odpowiedników robionych na indywidualne zamówienie można je było łatwo dopasować do każdej figury. Zbroja była otoczona czcią oraz przekazywana z ojca na syna. Na kompletną zbroję składa się:
• Hełm z ruchomą osłona karku i szyi
• Półmaska z przymocowanymi(lub przytrzymującymi sznurami) płytkami chroniącymi szyję z przodu
• Pancerz
•  Naramienniki
• Narękawniki
• Nabiodrniki
• Nagolenniki
• Obuwie.

W dalszej części autor dokonuje szczegółowego opisu poszczególnych części zbroi oraz ich ewentualnych modyfikacji i unowocześnień powstałych na przestrzeni wieków.

 W dalszej części rozdziału autor przybliża nam codzienny ubiór stanu samurajskiego. Składał się na niego:
• Część noszona jako kaftan na ramionach (kimono)
• Element umocowany w pasie (hakama)
• Narzutki (hatori)

Dalej autor opisuje dokładnie elementy stroju codziennego oraz ukazuje różnice stroju ceremonialnego. W dalszej części czytelnik zaś poznaje elementy uzbrojenia samuraja opisane dość szczegółowo przez autora. Głównym elementem uzbrojenia był otoczony czcią miecz. Poza tym były jeszcze łuki, włócznie oraz halabardy. 

W ostatnim rozdziale książki autor ukazuje zmiany roli samurajów w społeczeństwie w epoce „Meji” oraz później. Po odebraniu im feudalnego statusu część z nich przeszła do armii i policji gdzie stała się korpusem oficerskim o bardzo dużym wpływie na politykę państwa. Poza tym dostosowany do nowych czasów kodeks bushidō stał się elementem ideologicznego wychowania żołnierzy oraz podstawą nacjonalistycznego, a wręcz szowinistycznego nastawienia do czasu II wojny światowej. Nawet obecnie możemy odnaleźć w społeczeństwie japońskim elementy bushidō oraz etyki samurajów.

Ogólnie ujmując ksiązka Aleksandra Śpiewakowskiego jest niezwykle interesującym studium kultury japońskich samurajów. W szczegółowy i dobitny sposób ukazuje najbardziej charakterystyczne cechy tego stanu w feudalnej Japonii. Przybliża czytelnikowi podbudowę ideologiczna tego stanu. Ukazuje zapatrywania religijne oraz tak charakterystyczne elementy światopoglądu tych ludzi, jak ich stosunek do życia i śmierci. W naturalistyczny sposób opisany jest obrzęd seppuku, który otoczony był swoistym kultem. Co może być niezrozumiałe dla nas Europejczyków. W książce odnajdujemy także sposoby wychowania młodzieży tej warstwy. Ukazano także wygląd ubioru czy rynsztunku bojowego stanu samurajskiego. Ksiązka ta jest bogatym źródłem wiedzy o samurajach.  

 

  drukuj   prześlij na email

  powrót   w górę

Tego artykułu jeszcze nie skomentowano

Copyright by (C) 2007 by e-Polityka.pl - Biznes - Firma - Polityka. Wszelkie Prawa Zastrzeżone.

Kontakt  |  Reklama  |  Mapa Serwisu  |  Polityka Prywatności  |  O nas


e-Polityka.pl