Aby zapisać się na listę naszego newslettera, prosimy podać swój adres email:

 

Wyszukiwarka e-Polityki :

 

Strona Główna  |  Praca  |  Reklama  |  Kontakt

 

   e-Polityka.pl / Historia / Zarys historii politycznej Zimbabwe               

dodaj do ulubionych | ustaw jako startową |  zarejestruj się  

  ..:: Polityka

  ..:: Inne

  ..:: Sonda

Czy jesteś zadowolony z rządów PO-PSL?


Tak

Średnio

Nie


  + wyniki

 

P - A - R - T - N - E - R - Z - Y

 



 
..:: Podobne Tematy
23-09-2008

 

17-09-2008

  Podpisano historyczne porozumienie w Zimbabwe

22-07-2008

  Koniec kryzysu w Zimbabwe?

20-07-2008

 

20-07-2008

 

08-07-2008

  G8 przeciw terrorowi w Zimbabwe

28-06-2008

 

+ zobacz więcej

Zarys historii politycznej Zimbabwe 

10-02-2006

  Autor: Jarosław Błaszczak

Najstarsze stanowiska archeologiczne na terytorium dzisiejszego Zimbabwe pochodzą z epoki kamienia łupanego. Od IX do XIII wieku naszej ery istniała tam cywilizacja budująca proste kamienne zabudowania i utrzymująca kontakty z centrami handlu na południowo-wschodnim wybrzeżu Afryki. W XVI wieku rozpoczęła się europejska kolonizacja wybrzeży Afryki południowej, jednak dzięki swojemu położeniu w głębi lądu, Zimbabwe pozostawało wolne od kolonizatorów aż do XIX wieku. W tym czasie na ten teren docierały kolejne fale przedstawicieli ludów Bantu migrujących z ziem bliższych równikowi, którzy stali zwykle na wyższym poziomie rozwoju cywilizacyjnego od ludności miejscowej .

 

 

W 1888 Cecil Rhodes uzyskał od lokalnych wodzów pozwolenie na eksploatację surowców naturalnych. Rok później założono Brytyjską Kompanię Afryki Południowej (BSAC), a w 1890 powstało miasto Salisbury (dzisiejsze Harare). W 1895 proklamowano posiadłość pod nazwą Rodezja Południowa. Formalnie była to własność BSAC, nie zaś korony brytyjskiej. 

W 1923, po zmianie statutu BSAC, osadnicy zamieszkujący Rodezję Płd. mieli wypowiedzieć się w referendum co do przyszłości kraju. Do wyboru mieli przyłączenie do Związku Południowej Afryki lub status samodzielnej części Imperium Brytyjskiego.
Ich poparcie zyskała ta druga możliwość i Rodezja Płd. stała się kolonią Korony o znacznym stopniu autonomii. Pomimo swego statusu, administracja Rodezji Płd. podlegała w Londynie Urzędowi ds. Dominiów. Był to jedyny tego rodzaju przypadek w całym Imperium. 

W 1934, wobec żądań osadników,  przyjęto akt wydzielający określone strefy na terytorium kolonii, gdzie posiadaczami ziemi mogli być tylko biali. W kolejnych latach taki status nadawano coraz większym obszarom, aż ostatecznie w rękach białych znalazła się ogromna większość gruntów.

We wrześniu 1953 Rodezja Płd., wraz z protektoratami Rodezji Płn. i Niasy, weszła w skład Federacji Środkowoafrykańskiej. Pomimo znakomitych wyników gospodarczych nowej struktury, czarna ludność odnosiła się do niej niechętnie, gdyż politycznie była zdominowana przez białych z Rodezji Pd.  Federacja przetrwała zaledwie 10 lat – przestała istnieć w 1963, a Rodezja Płd. wróciła do statusu kolonii Korony. Tymczasem Rodezja Płn. i Niasa uzyskały niepodległość jako odpowiednio Zambia i Malawi. 

W 1965 wybory do parlamentu kolonii wygrała zdecydowanie, obsadzając wszystkie 50 mandatów, Partia Frontu Rodezyjskiego (RFP) pod wodzą Iana Smitha, już od roku zasiadającego w fotelu premiera kolonii. RFP było ugrupowaniem radykalnie sprzeciwiającym się emancypacji czarnych. Rząd brytyjski prowadził w tym czasie przygotowania do przyznania Rodezji Płd. niepodległości, jednak oczekiwał dowodów, że ustrój nowego państwa będzie zmierzał w kierunku rządów czarnej większości. Biali Rodezyjczycy odmawiali udzielenia takich gwarancji. Po nieudanych negocjacjach, 11 XI 1965 premier Smith ogłosił Jednostronną Deklarację Niepodległości (UDI) . 

Nowe państwo nie zostało uznane przez społeczność międzynarodową. 16 XII 1966 Rada Bezpieczeństwa ONZ uchwaliła rezolucję nr 232, nakładającą sankcje ekonomiczne na Rodezję .  

Począwszy od roku 1972, wzmagała się aktywność partyzantek cieszących się poparciem czarnej większości.  Dwiema głównymi organizacjami narodowowyzwoleńczymi były Unia Ludu Afrykańskiego Zimbabwe (ZAPU) oraz Afrykańska Unia Narodowa Zimbabwe (ZANU), które od 1974 koordynowały swoje działania, tworząc Front Patriotyczny (PF). Warto dodać, że liderem ZANU był Robert Mugabe. Ze względu na prowadzoną działalność zbrojną, oba te ugrupowania pozostawały poza prawem. Jedyną legalną partią czarnych była Zjednoczona Afrykańska Rada Narodowa (UANC) pod wodzą metodystycznego biskupa Abla Murozewy.

W wyniku negocjacji toczących się ze zmiennym powodzeniem już od 1976,  3 III 1978 premier Smith zgodził się na wolne wybory z udziałem czarnych. Głosowanie odbyło się w kwietniu 1979 i przyniosło zwycięstwo UANC. 1 VI premierem został Murozewa , zaś państwo zmieniło nazwę na Zimbabwe-Rodezja. Nie spowodowało to jednak zaprzestania działalności partyzantek. 12 XII 1979 Wielka Brytania oficjalnie odzyskała suwerenność nad tym obszarem. Równocześnie w Londynie toczyły się negocjacje w sprawie jego ostatecznego statusu. 21 XII przyjęto porozumienie, zwane od nazwy budynku, gdzie je negocjowano, porozumieniem z Lancaster House, na mocy którego kolonia miała uzyskać niepodległość pod nazwą Zimbabwe. Władzę miała sprawować w sposób demokratyczny czarna większość przy jednoczesnym zachowaniu praw białej mniejszości. 

W lutym 1980 ZANU-PF pod wodzą Roberta Mugabe wygrało pierwsze wybory do parlamentu nowego państwa, zaś sam Mugabe został szefem rządu. PF-ZAPU na czele z Joshuą Komo także znalazło się w koalicji rządzącej. W gabinecie zasiedli też biali, jednak spoza rządzącej do niedawna RFP, która okopała się na pozycjach opozycyjnych. 18 IV Wielka Brytania formalnie przyznała Zimbabwe niepodległość, która została potwierdzona 25 VIII jego przyjęciem do ONZ. 

Przez całe lata 80. widoczne było dążenie premiera Mugabe do monopolizacji sceny politycznej. W 1981 z rządu musieli odejść przedstawiciele PF-ZAPU. Część jej zwolenników wróciła do metod walki zbrojnej, zwłaszcza w regionie Matabele. W odpowiedzi władze uchwaliły ustawę o zachowaniu prawa i porządku (Law and Order Maintance Act), pozwalającą na pozbawianie wolności bez postawienia zarzutów. Był to pierwszy etap poważnego ograniczania praw jednostki w Zimbabwe. Za dużo bardziej zdecydowany krok przeciw ludności cywilnej należy uznać trwającą  w latach 1983-84, prowadzoną przez wojsko kampanię pacyfikacyjną w Matabele, w wyniku której śmierć poniosło ok. 20 tysięcy osób. 

W 1987 wygasła ważność wprowadzonego przez porozumienie z Lancaster House tymczasowego prawa wyborczego, które gwarantowało białym 15 ze 120 miejsc w parlamencie. Jednocześnie zniesiono urząd premiera, a Robert Mugabe stanął na czele egzekutywy już jako prezydent. W grudniu tego samego roku osłabione PF-ZAPU zgodziło się na połączenie z rządzącym ZANU-PF, które nastąpiło formalnie dwa lata później. Nowa partia pozostała przy starej nazwie – ZANU-PF.  W marcu 1990 odbyły się kolejne wybory. Wiele źródeł zachodnich, m.in. amerykański Departament Stanu, wyrażało wątpliwości co do uczciwego przebiegu poprzedzającej je kampanii. Prawdopodobnie za sprawą tych nieprawidłowości, partia Mugabe zdobyła aż 117 mandatów, co uczyniło z Zimbabwe państwo faktycznie jednopartyjne. 

Po całkowitym wygaśnięciu porozumień londyńskich, w 1990 do konstytucji Zimbabwe wprowadzono szereg poprawek, po raz kolejny idących w stronę ograniczania praw człowieka i obywatela. Przywrócono kary fizyczne i karę śmierci, zlikwidowano natomiast możliwość odwoływania się do sądu od decyzji o wywłaszczeniu z ziemi. 

Całe lata 90. przebiegały pod znakiem protestów wielu różnych grup społecznych. Miały one podłoże zarówno polityczne, jak manifestacje studentów w obronie autonomii wyższych uczelni w latach 1990-92, jak również socjalne, np. strajki pracowników sektora publicznego z powodu zbyt niskich płac w 1996. Rząd ignorował te żądania, zaś masowe zgromadzenia często bywały brutalnie rozpędzane przez policję. 

Dzięki zachowywaniu kontroli na służbami bezpieczeństwa, a także większością mediów i gospodarki, władzom długo udawało się ograniczać do minimum działalność opozycji. Dopiero w 1999, gdy niezadowolenie z polityki ekipy prezydenta Mugabe przybrało na sile, powstało pierwsze od lat silne ugrupowanie antyrządowe – Ruch na rzecz Demokratycznej Zmiany (MDC).

 

  drukuj   prześlij na email

  powrót   w górę

Tego artykułu jeszcze nie skomentowano

Copyright by (C) 2007 by e-Polityka.pl - Biznes - Firma - Polityka. Wszelkie Prawa Zastrzeżone.

Kontakt  |  Reklama  |  Mapa Serwisu  |  Polityka Prywatności  |  O nas


e-Polityka.pl